vrijdag 30 december 2022

Continuïteit van bewustzijn

 

Geregeld verschijnen er verhalen over een bijna-doodervaring BDE in de kant. Ik lees ze altijd maar vooral om ze na lezing af te kunnen doen als onzin, voodoo, bijgeloof. Maar vandaag staat er in de Volkskrant een uiterst interessant artikel van cardioloog Pim van Lommel (79) die uit zijn langjarige praktijk een groot aantal casussen heeft gedocumenteerd. Op een groep van 344 patiënten heeft 1 op de 5 zo'n BDE meegemaakt. Wij denken, zegt van Lommel, dat bewustzijn een product van de hersenen is. Het BDE-fenomeen weerspreekt dat omdat binnen twintig seconden na een hartstilstand alles wegvalt, ook alle elektrische signalen.

Van Lommel beschouwt de natuurwetenschappen als materialistisch in de zin dat alleen datgene wat gemeten kan worden, herhaald en gefalsifieerd kan worden. Dat klopt en ik zou er voor willen pleiten vooral op die weg verder te gaan. Wat je voelt en denkt kan niet objectief worden aangetoond, het speelt zich af in een andere dimensie dan de fysieke wereld, aldus  van Lommel. Hij doet een beroep op een postmaterialistische wetenschap waarin subjectieve ervaringen wel serieus genomen worden.

Volgens van Lommel betekent de dood het einde van je lichaam maar niet tevens het einde van je bewustzijn. Er is dus geen leven na de dood maar wel een bewustzijn na de dood. Het bewustzijn is niet lokaal, zoals wij altijd veronderstelden. En we zullen er nooit achter komen waar ons bewustzijn vandaan komt, aldus van Lommel. Hij beschouwt bewustzijn als iets fundamenteels in het universum, de bron van alle materie.

Ik vind het razend interessant en ik neem deze Pim van Lommel uiterst serieus. Maar ik ga niet met hem mee in zijn gedachtegang. Uiteindelijk is hij voor mij te spiritueel. Ik ga ervan uit dat een bewustzijn al vroeg in het dierenrijk is ontstaan. Vanaf het moment dat een roofdier op jacht moet naar een prooidier is er in mijn visie op ons bestaan al sprake van een bewustzijn. Dat bewustzijn is noodzakelijk om datgene wat leeft, in staat te stellen te blijven leven. Bewustzijn beschouw ik als elke willekeurige vorm van zich verhouden tot de omgeving. En dat met het groter en complexer worden van een brein, ook bewustzijn en zelfbewustzijn daardoor transformeren lijkt me evident. 

Bewustzijn als de bron van materie is wat mij betreft een onaanvaardbaar concept. Dat zou ook impliceren dat bewustzijn voorafging aan de oerknal. Het probleem zit hem toch echt in het feit dat een dergelijke hypothese niet kan worden aangetoond, kan worden onderbouwd met herhaalbare experimenten. Een postmaterialistische wetenschap is geen wetenschap, we begeven ons dan onmiddellijk in het gebied van de metafysica en de mystiek. Voer voor theologen en ik durf te wedden dat zij met extra belangstelling kennis nemen van de bevindingen van deze Pim van Lommel.

Geen opmerkingen: