Niet chique!

De koningin bekleedde het hoogste ambt binnen de Nederlandse staat. Zij treedt af en zowaar, het is wereldnieuws. We horen nu al twee dagen lang de ene hagiografie na de andere loftuiting. Ik doe daar niets aan af, ook al hoeft er voor mij geen monarchie te zijn. Deze koningin heeft enorm veel voor ons land betekend, in meerderlei opzicht.
Het is alleen soms wat gênant te moeten zien hoe graag sommigen er kond van doen dat ze de koningin gekend hebben. Want we worden natuurlijk wel groter wanneer iets van de glamour van een ander op onszelf afstraalt. Zo worden we voortdurend met kunstenares Marthe Roling geconfronteerd, die de koningin enkele malen (overigens niet onverdienstelijk) heeft geportretteerd. En zo volgt er een hele stoet van majesteit-kenners. Ach, het hoort er allemaal bij. Maar werkelijk geërgerd heb ik me aan voormalig premier Lubbers die zo nodig uit de school moet klappen over het feit dat Juliana kennelijk betwijfelde of haar kleinzoon wel voldoende geëquipeerd was voor het koningschap en die al even kennelijk wat minder enthousiast was over enkele vriendinnen van de kroonprins.
Het enige wat Lubbers hiermee wil laten zien is dat hij "kennelijk" in vertrouwen werd genomen, wat maar meer eens bewijst hoe hoog hij stond in aanzien en pikorde. Anders gezegd: dit was een potje publiekelijk masturberen van Lubbers maar chique was het niet bepaald. Respectloos.

Een weekend Amsterdam, 't is de moeite waard

Het werd tijd voor een bezoek aan het nieuwe Stedelijk. Verbouwd door Van Benthem Crouwel. In alle opzichten geslaagd, deze renovatie. Centraal deze maanden een overzichtstentoonstelling van Mike Kelley. Ik houd niet van installaties en Kelley wordt gezien als een van de belangrijkste kunstenaars van de moderne tijd. Het is aan mij niet besteed maar soms zitten er juweeltjes tussen.

Interieur van een werkelijk schitterend Stedelijk Museum Amsterdam. De weersomstandigheden maakten buiten fotograferen onmogelijk. De associatie met een badkuip ligt voor de hand, zoals het ING gebouw strijkijzer wordt genoemd. Maar komend vanaf het Museumplein is het Stedelijk meteen zichtbaar, neergezet, icoon van de moderne stad. De misprijzende commentaren uit onder meer de VS zijn wat mij betreft volkomen misplaatst. Wellicht is het budget voor het museum te klein geworden om een mondiale speler te kunnen worden. Dat is al direct zichtbaar in de snelheid waarmee toestromend publiek kan worden verwerkt. Eigenlijk is dat schandalig. Waarom niet buiten het museum twintig kaartautomaten neergezet, zodat binnen alleen nog maar hoeft te worden gecontroleerd op kortingskaarten? Zo moeilijk kan het niet zijn.

Jan Cremer schildert de zee, hij exposeert in alweer zo'n fraai museum: het Scheepvaartmuseum. Om de een of andere reden blijf ik Cremer wantrouwen maar het moet gezegd, sommige van deze schilderijen zijn heel erg krachtig en overtuigen direct.

Het EYE instituut waarover zeurpiet Baudet de meest baarlijke nonsens schreef. Een prachtig gebouw, van binnen en van buiten en de expositie over Oskar Fischinger was een openbaring. De grondlegger van de animatiefilm en de bedenker van de visuele muziekfilm, uitvinder van tal van technische ontwikkelingen die aan de basis liggen van de huidige technische revolutie.

De lange weg naar een referendum

Ook wij eisen een referendum! Dat schrijven Thierry Baudet, René Cuperus, Ewald Engelen, Arjo Klamer, Piet Moerman, Ad Verbrugge, Twan Tak en Tom Zwart in de NRC. En zij schrijven letterlijk: "De vraag moet luiden: wilt u onderdeel worden van een Europese politieke unie, zoals in het voorstel van Barosso en Van Rompuy?"
Ja, dat is nog eens een fraaie volksraadpleging. Neem in je vraagstelling twee namen op die zich niet in een al te grote populariteit mogen verheugen en de uitslag staat van te voren al vast. Je hoeft dan je pijlen alleen nog maar op deze twee personen te richten en je krijgt het resultaat dat je beoogt.

Nu zijn opeens de open grenzen een probleem, de euro wordt rampzalig genoemd en het Europa project wordt - we zien dat wel vaker - prompt technocratisch en elitair genoemd. Men hekelt de overheveling van bevoegdheden maar men vergeet erbij te vermelden dat er geen enkele maatregel wordt genomen zonder dat de regeringsleiders hiermee hebben ingestemd.
Als politici helder maken waar ze staan in dit soort complexe zaken, dan hebben wij meer dan voldoende volksraadplegingen om de burger te vragen wat hij of zij ervan vindt. Bij de laatste verkiezingen maakte Wilders Europa tot speerpunt van zijn campagne; zijn beweging ging hard onderuit. Ofwel: de kiezer heeft gesproken. Boze tongen beweren dat die laatste verkiezingen niet over Europa gingen maar hen zou ik willen aanraden de diverse verkiezingsdebatten nog eens terug te zien.

Samsom maakte een fout door te verklaren dat hij een referendum met vertrouwen tegemoet zou zien. Dat kan je alleen zeggen als je ook daadwerkelijk van plan bent zo'n referendum te gaan organiseren. Terecht nodigde Wilders hem uit zich achter diens initiatief tot een referendum te scharen maar toen moest de PvdA leider prompt een terugtrekkende beweging maken. Dat krijgt hij nog vaak op zijn brood, wacht maar af.

En ook onze premier doet weer flink en geeft Cameron grotendeels gelijk en steunt diens oproep tot een fundamentele discussie over waar we met Europa heen moeten. En dat zegt de man die nu al jaren roept dat hij geen behoefte heeft aan ideologische vergezichten. Rutte wordt een lichtgewicht.

De negatieve beeldvorming omtrent Europa is vooral veroorzaakt door de politici zelf en net als Cameron bedrijven ze uitsluitend binnenlandse politiek als ze het over Europa hebben. Het komt hen dan verdomd goed uit als er onder de bevolking een negatieve trend valt waar te nemen. Door in die omstandigheden akkoord te gaan met een referendum, kan de politicus als Pontius Pilatus zijn handen altijd in onschuld wassen. Hij deed slechts wat het volk van hem verlangde.

Nee, geef mij dan maar politici als Barosso, Van Rompuy, Verhofstadt en Cohn-Bendit. Zij zijn helder over de weg die ze willen bewandelen. Ik vind het merkwaardig dat mensen als Ewald Engelen en Arjo Klamer zich nu achter een referendum scharen. Maar 't is niet anders. Het zou mij niet verbazen als ook wij tezijnertijd in een referendum over Europa gaan beslissen. Een referendum is het brevet van onvermogen, het bewijs van lafheid voor politici.

Die Britten snappen het niet

Cameron is nu al bezig met de volgende verkiezingen die gepland staan voor 2015. Hij weet dat hij geen schijn van kans heeft als hij de Eurosceptici in zijn eigen partij niet tegemoet komt. En daarom besloot hij nu al tot de vlucht naar voren: een in/out-referendum in 2017, als hij tenminste herkozen wordt.
Wat Cameron eigenlijk stelt is dat hij alleen de krenten uit de Europese pap wil. 27 Europese landen besluiten tot een gezamenlijke muntunie, bankenunie, economische unie enzovoort. De Britten doen al niet mee aan de muntunie, hebben een broertje dood aan harmonisatie van wetgeving en ze voelen niets voor een bankenunie maar willen wel de voordelen van de interne markt. Cameron heeft zijn Europa gestoeld op 5 basisprincipes: de interne markt, flexibiliteit (te veel verschil tussen de verschillende Europese landen), macht terug van Brussel naar de lidstaten, alleen natiestaten geven inhoud aan democratie en tot slot redelijkheid (elke maatregel moet zinvol zijn voor de deelnemende landen binnen én buiten de eurozone).

Cameron speelt het hoog en hard maar wat ik hem kwalijk neem is dat hij enkele hardnekkige vooroordelen ten aanzien van de EU simpelweg voor waar en werkelijk houdt. Overheveling van bevoegdheden naar Brussel geschiedt uitsluitend en alleen met goedvinden van de afzonderlijke lidstaten. Bovendien is er geen sprake van dat nationale identiteiten zouden moeten worden opgegeven ten gunste van een nieuw Europees volk met slechts één Europese cultuur.
En het zal toch iedereen wel duidelijk zijn dat er van het project Europa helemaal niets overblijft als elke lidstaat alleen maar in zou hoeven tekenen op de hen welgevallige maatregelen. Kortom, Cameron wil wel de lusten, niet de lasten. En van internationale solidariteit heeft hij al helemaal nooit gehoord.

Als ze dat echt willen, dan moeten de Britten maar gaan. Het zou een ongekende blunder zijn en het Verenigd Koninkrijk - dat helemaal niet zo verenigd is als de naam suggereert - zou in rap tempo gemarginaliseerd worden. Het is ondenkbaar dat de Cameron zijn Europa zodanig kan uitonderhandelen dat hij zijn kiezers straks met een gerust geweten kan aanraden vóór Europa te stemmen. Als Cameron een volwaardige stem wil hebben in het Europese kapittel, dan moet hij volwaardig lid willen zijn. Met zijn referendumbelofte draait hij zijn kiezers een rad voor ogen.

Geloofwaardigheid

In de Volkskrant lezen we dat in ons land het vertrouwen in leiders - zowel uit het bedrijfsleven als uit de politiek - naar een absoluut dieptepunt is gedaald. Het vertrouwen in industrieel leiderschap ligt nu op 10%, terwijl het vertrouwen in de politiek bij niet meer dan 6% van de bevolking nog aanwezig is.
Het vertrouwen in de politiek blijkt recht evenredig te verlopen met economische groei. Anders gezegd: gaat het slecht in de economie, dan krijgt de politiek daarvan de schuld. Niet vreemd derhalve dat tijdens een forse meerjarige crisis, zoals wij nu beleven, het aanzien van de politiek snel daalt.
Hoe het met het vertrouwen in industrieel leiderschap precies is gesteld, weet ik niet maar ik heb er wel mijn eigen theorie over. Het publiek begint zo langzamerhand door te krijgen dat het grote graaien niet iets is waar enkel en alleen politici zich schuldig aan maken. Sterker nog, dit gedrag is in veel heviger mate aan te treffen bij bedrijven, banken, old boys networks, woningbouwcorporaties, zorginstellingen en ga zo maar door.
De niet aflatende stroom berichten in de pers - en maar weinig mensen realiseren zich hoe blij wij moeten zijn met een sterke en onafhankelijke pers - over wangedrag bij bestuurderen van allerlei pluimage, is funest voor de publieke moraal. De overheid kan proberen deze ontwikkelingen een halt toe te roepen door wet- en regelgeving maar wie wil blijven graaien, vindt altijd wel een omweg.
Ik voorspel dat we in de komende jaren - nu de minister van Binnenlandse Zaken eindelijk werk maakt van de Balkenendenorm - zullen gaan zien dat steeds meer bestuurderen niet meer in loondienst treden maar zich via een BV verhuren aan hun opdrachtgevers. Daar zal de minister dan weer nieuwe regelgeving op moeten bedenken en deze cyclus kan zich in principe eindeloos herhalen.

Het komt echt telkens weer op hetzelfde neer: de publieke moraal bestaat bij de gratie van solidariteit en matigheid.

Wist u dat...

... sinds Newtown op 14 december 2012 inmiddels meer dan 960 Amerikanen om het leven zijn gekomen door schietincidenten? Ja, het staat er echt, meer dan 960! Daar zijn er nu weer een paar bijgekomen doordat dit weekend een 15-jarige jongen door het lint ging in Albuquerque en twee volwassenen en drie kinderen dood schoot.
Wij begrijpen inderdaad helemaal niets van die Amerikanen. Ze hebben een verachtelijke moraal en beschikken niet over de intellectuele vermogens om deze waanzin te beëindigen. Obama wordt vandaag opnieuw beëdigd. Dat was hij gisteren ook al, omdat dat kennelijk voorschrift is, maar als de 20ste januari op een zondag valt, moet de dag des heren geëerbiedigd worden. Ze kunnen Obama wel dertig keer beëdigen, het is een ceremonie zonder betekenis wanneer die achterlijke Amerikanen zo weinig respect voor een mensenleven blijven hebben.
May God bless the NRA.

Foto: AP

Guy Sorman: Europa werkt!

Een prachtig interview in de Volkskrant dit weekend. Met de Franse liberaal Guy Sorman (68). Voor het gemak citeer ik hier Sorman, zonder verdere adstructie: Voor Sorman is Europa vooral de bescherming van het individu tegen de gevaren van de natiestaat. "Het feit dat die naties opgenomen zijn in Europa, maakt ze veel minder gevaarlijk. Ga maar eens vragen in Serajevo of Belgrado of Albanië. De belofte van een plaats in Europa maakt dat men zich gedraagt, dat men besluit toch maar niet de buurman te vermoorden. Dat is dankzij het verlangen naar Europa. Europa beschermt mij tegen de staatsmacht. Elke staat zal altijd totalitair willen zijn. In Europa kan ik naar het Hof voor mijn rechten. En vergeet niet, de staat pakte voorheen door de inflatie jaar op jaar 2% van mijn inkomen af. Nu heb ik een ECB die me beschermt tegen de rariteiten van de Franse regering. (--) Die Brusselse bureaucratie stelt niet veel voor, die wordt beheerst door de lidstaten. Mijn verdedigingslinie is de deling der machten, Montesquieu en Locke. Hoe meer gedeelde macht, hoe vrijer het individu. Europa is een aanvullende macht, geen factor van wanorde, een factor van vrijheid, van keuze. De regering kan mij niet tegenhouden als ik een Japanse computer wil kopen, omdat ze de grenzen niet meer dicht kunnen doen. Gérard Depardieu kan in België gaan wonen, wat wil je nog meer. Dat is formidabel, en hij kan weer terugkomen als het niet bevalt. Europa werkt!".

Ik kan het nauwelijks bondiger formuleren. Sorman is liberaal, wethouder in een Parijse voorstad, econoom, uitgever en schrijver, hij woont in Parijs en New York en heeft ook nog een buitenhuis in Normandië.

Bron: Volkskrant 19 januari 2013

Van der Ploeg antwoordt Sweder van Wijnbergen

Op 11 januari schreef ik een stukje naar aanleiding van het pleidooi van Sweder van Wijnbergen ten gunste van verdere bezuinigingen door de Nederlandse overheid. In de NRC van dit weekend reageert Rick van der Ploeg in een uitgebreid artikel met de stelling dat bezuinigingen op dit moment juist funest zijn.
Sweder van Wijnbergen betoogde dat staatsinvesteringen in ons land weinig zin hebben omdat ons bbp vooral een gevolg is van internationale handel, terwijl bovendien onze staatsschuld te hoog is. Van der Ploeg ontkent die argumenten niet maar is van mening dat de Europese economieën momenteel kapotbezuinigd worden. Het rente-instrument kunnen we niet meer inzetten nu de rente structureel op een ongekend laag niveau blijft staan. De euro overboord gooien zou voor ons land naar zijn mening rampzalige gevolgen hebben. En er is geen sprake van een Europese fiscale unie waarmee we onevenwichtigheden in de Eurozone kunnen gladstrijken. Het eindeloos geld pompen in failliete economieën is zinloos wanneer dat niet gepaard gaat aan schuldreductie.
En dus, stelt van der Ploeg, is economische groei het enig juiste antwoord, mits de noodzakelijke structurele hervormingen (pensioenen, banken, hypotheken, arbeidsmarkt, begrotingsdiscipline) maar worden voortgezet.
Waar dient die economische groei dan plaats te vinden? In het onderwijs, onderzoek en de openbare infrastructuur. Natuurlijk, Bouwend Nederland roept dit bij monde van Brinkman al een tijd lang maar ik betwijfel of er momenteel grote achterstanden in onze infrastructuur bestaan waar niet reeds aan gewerkt wordt. Ik kan me iets voorstellen bij het bouwen van betaalbare en duurzame woningen met name voor de minst vermogenden in ons land.
Investeren in onderzoek lijkt me zonder enige bedenking zinvol. We hebben voldoende centra voor technical and industrial competence. Denk aan Twente, Delft, Eindhoven, Oss enzovoort. Investeren in onderwijs is per definitie belangrijk en noodzakelijk maar effect wordt hier enkel op de langere termijn gesorteerd.

Waar het in al deze situaties om gaat is dat er een plan aan de maatregelen ten grondslag moet liggen. Bouwen voor leegstand hebben ze in Ierland en Spanje al gedaan, dat hoeven wij niet nog een keer over te doen. Onderzoek stimuleren is prima maar maak heldere keuzes voor welk type onderzoek. En investeren in onderwijs heeft alleen zin wanneer er een programma ligt waarin je precies kunt zien hoe het onderwijsaanbod aansluit bij de arbeidsmarkt voor de korte en (middel)lange termijn. Investeren zonder een deugdelijk plan is goed geld naar kwaad geld gooien.

Tot slot nog dat ene opmerkelijke zinnetje in het artikel van van der Ploeg: "Door nu grootscheeps te bezuinigen, wordt de recessie hoogstwaarschijnlijk versterkt". De cursivering is van mij maar waarom is van der Ploeg hier zo voorzichtig? Omdat economie geen harde wetenschap is. We weten het eenvoudig niet. Het gaat om de plausibiliteit van een redenering, een theorie. Hoe het ook zij, ik voel veel voor de redenering van van der Ploeg, mits er maar goed onderbouwde plannen met voldoende draagvlak onder de investeringen worden gelegd.

Jagten

De nieuwste film van Thomas Vinterberg - de maker van onder andere het onvergetelijke Festen - is Jagten met Mads Mikkelsen in de hoofdrol. De film is gebaseerd op een scenario van Tobias Lindholm. Een beklemmende film over vermeend kindermisbruik in een kleine en gesloten gemeenschap. Aan de ene kant denk je dat er op het scenario wel wat af te dingen valt. Immers, zelfs in een kleine en gesloten gemeenschap moeten er toch mensen zijn die niet bij de eerste de beste verdachtmaking rotsvast overtuigd zijn en blijven van de juistheid van de beschuldiging. Anderzijds gaat het in deze film om de wijze waarop een tragisch proces zich kan ontrollen zonder dat iemand er nog invloed op lijkt te hebben, zeker wanneer alle betrokkenen zich maar al te graag en gemakkelijk laten leiden door vooroordelen en er zonder gewetenswroeging in blijken te slagen om van één plus één vijf te maken.
Hoe het ook zij, de film wordt gedragen door Mads Mikkelsen, mijn favoriete acteur van de laatste jaren. Het blijft moeilijk te definiëren waarom hij zo goed is. Het gaat verder dan enkel geloofwaardige karakters neerzetten. Mikkelsen heeft een zekere ´presence´ waar je niet om heen kunt. Ik schreef het al eerder: veel tekst heeft hij niet nodig, in veel van zijn rollen krijgt hij ook niet veel tekst, zoals ook in Jagten het geval is. Woorden zouden in dit verhaal ook niets toevoegen, ze worden in een bevooroordeelde omgeving alleen maar misverstaan.
Ik vond het een heftige en krachtige film met als voorheen onvergetelijk spel van een prachtacteur.

Leenangst

Door het leenstelsel zouden er jaarlijks 1300 studenten minder aan het HBO beginnen en 900 minder aan een universiteit. Om een of andere rare maar vooral niet onderbouwde reden vrezen D66, Groen Links en de SP dat het vooral kinderen van minder vermogende ouders zijn die uit leenangst afzien van een verdere studie.
Ik beschouw dit als de grootst mogelijke onzin. Van studenten aan een hogeschool of universiteit mag je enige realiteitszin en intelligentie verwachten en verlangen. Als die aspirant-studenten niet de ratio achter het leenstelsel kunnen doorgronden en niet bereid zijn zelf in hun toekomst te investeren, dan is hun ambitie vermoedelijk niet toereikend. Je moet je afvragen of zulke studenten dan wel op hun plek zijn op hbo of universiteit. Niet dus en derhalve maken ze de juiste keuze door te gaan werken in plaats van studeren.
Het weinige beschikbare geld moet aan onderwijs besteed worden, niet aan inkomensmaatregelen.

Afbeelding: Scienceguide.nl

Pax Americana, the sick version

Het tweede amendement van de Amerikaanse Grondwet luidt: "A well regulated Militia, being necessary to the security of a free State, the right of the people to keep and bear Arms, shall not be infringed". In 1791 werd dit amendement aan de Grondwet toegevoegd.
Dit amendement wordt in de VS beleden als een godsdienst. De Amerikaanse claim op het recht van wapenbezit is net zo onzinnig en onuitroeibaar als de Joodse claim op Israël.
In de Europese democratische traditie is het geweldsmonopolie toegekend aan de Staat. Desalniettemin beschikken wij in Nederland over een fors wapenarsenaal in particulier bezit: 1 wapen op 250 inwoners. In de VS ligt die ratio wat hoger: 1 wapen op iedere inwoner en dat zijn er dus 250 miljoen!
De denkfout die de Amerikanen maken is dat de burger anno 2013 in geen enkel opzicht verschilt van de burger anno 1791. Het aantal burgers is onnoemlijk veel hoger dan destijds, de verscheidenheid is exponentieel toegenomen en de samenleving is ongekend complex geworden in vergelijking met drie eeuwen geleden. Hoe het ook zij, de Amerikaanse claim op wapenbezit bewijst slechts de onvoorstelbare stompzinnigheid van de Amerikaan.

De reclamecampagne van de NRA is in Europese (en gelukkig ook in sommige Amerikaanse) ogen van een ongekend en onaanvaardbaar laag niveau. Zijn die Amerikanen in intellectueel opzicht dan werkelijk zo dom dat ze niet begrijpen dat een status aparte voor de Amerikaanse president en zijn gezin logisch, onvermijdelijk en absoluut verdedigbaar is?
Iedereen snapt toch dat een simpele risico inventarisatie duidelijk maakt dat de kinderen van een Amerikaanse president een potentieel doelwit vormen voor tegenstanders van die president? En iedereen moet toch duidelijk zijn dat dat niet kan worden gezegd van een willekeurig schoolgaand kind? De vergelijking tussen beide kindersoorten gaat dus volledig mank.
Amerikanen begrijpen dit echter niet, net zo min als ze begrijpen dat de collateral damage van wapenbezit in hun samenleving significant hoger is dan waar ook ter wereld. Natuurlijk, ook wij hebben ons eigen Columbine maar bij ons blijven dit soort tragedies beperkt tot incidenten. In de VS weigert men de relatie te zien tussen vrij wapenbezit en meervoudige moordaanslagen door gefrustreerden en idioten.

Sterker nog, in de VS acht men het de plicht van iedere burger diens medeburgers in geval van nood te beschermen, desnoods door het gebruik van wapens. Het verbieden van een bepaald type wapen heeft natuurlijk geen enkele zin, daar heeft de NRA gelijk in. Het gaat om het wapenbezit zelf, das Ding an sich zullen we maar zeggen. En als je dan in sommige situaties wapens meent te moeten toestaan, dan is een toets van de aanstaande wapenbezitter wel het minste wat de overheid kan doen. Maar laten we niet vergeten dat ons Columbine mogelijk werd door een falende overheid die ondanks bestaande regelgeving toch toestond dat een labiele persoonlijkheid toegang tot wapens en munitie kreeg.
In dit licht bezien is het natuurlijk ronduit bespottelijk dat het gebruik van het soft-air-wapen inmiddels is toegestaan in ons land. Het wachten is nu op het volgende Newtown, het volgende Alphen. In de tussentijd zijn en blijven die Amerikanen onvoorstelbaar stompzinnig.

Yuri Honing zwicht terecht niet voor intimidatie

Yuri Honing trad ooit op in een Palestijns vluchtelingenkamp in Syrië. Dat werd wereldnieuws. Nu treedt hij op in het Red Sea Festival in Eilat en dat nemen tal van organisaties die op zeggen te treden voor en namens de Palestijnen hem kwalijk. Honig heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij in politiek opzicht geen vriend van Israël is, in ieder geval zeer kritisch staat tegenover de rol van Israël in het Midden Oosten. Hij houdt nu dan ook voet bij stuk en gaat optreden in Eilat.
Dit zijn altijd netelige kwesties. Zijn optreden afzeggen zal alleen maar uitgelegd worden als zwichten voor druk. Zijn argument om wél op te treden is helder: wie om politieke redenen afziet van een optreden, moet een streep halen door heel wat plekken op deze aarde.
Denk nog maar eens aan de commotie toen Nederlandse schrijvers naar een boekenbeurs in China togen. Het bracht hen vooral hoon en afkeuring.
Dat Honing op zal treden in Eilat is natuurlijk eerst en vooral een zaak die alleen hemzelf aan gaat. Maar ook in politiek opzicht lijkt zijn standpunt mij alleszins redelijk en te billijken. Honing werkt(e) zeer veel samen met Arabische musici en geregeld wereldwijd optreden stelt je in de gelegenheid de discussie aan te gaan. Wie de ander mijdt,spreekt niet meer tenzij voor eigen parochie.
Ook kun je de nodige vraagtekens plaatsen bij belangenbehartigingsorganisaties die zo veel druk proberen uit te oefenen op mensen die zich niet naar hun welgevallen gedragen, dat die druk al snel ontaardt in intimidatie. En dat is ook hier het geval.
Een musicus communiceert primair door zijn muziek, niet met politiek getinte slogans.

Het orakel spreekt te vroeg

Frits Bolkestein schrijft zijn memoires in Elsevier. Daar schijnt hij - ik lees het blad zelden - ook een column in te hebben. En naar verluidt heeft hij zich reeds nu uitgesproken over de opvolging van Rutte! Zijlstra moet het worden, schrijft Bolkestein, ofschoon die Edith Schippers ook wel goed schijnt te zijn. Da's opmerkelijk. Rutte is weliswaar premier en pas bezig aan zijn tweede kabinet en Bolkestein - die vorige week publiekelijk verklaarde in hoogst eigen persoon Nijpels te hebben gewipt - praat al over zijn opvolging. Met zo'n man in je gelederen heb je geen vijand meer nodig.

100 woorden

Amour

De openingsscène van de film speelt zich af in een theaterzaal, we kijken vanaf het podium naar het publiek maar weten nog niet op wie we moeten letten, vermoedelijk ergens midden in het beeld. Het theater blijkt een concertzaal te zijn waar een pianist een recital geeft. Na deze openingsscène verplaatst de handeling zich naar een Parijs appartement. Deze mise en scene wordt niet meer verlaten.
De gehele film speelt zich af in het appartement en er is enkel het beeld van de twee acteurs, soms een derde en in een korte scène zelfs een vierde. De shots duren langer dan we gewend zijn. Er is in het geheel geen filmmuziek. Het is een stille, geen stomme film.
Amour, de jongste film van de Oostenrijkse cineast Michael Haneke (we kennen hem van onder andere La Pianiste en Das weisse Band) is een indrukwekkende en ontroerende film die nog lang nazindert in je hoofd, waar je aan blijft denken en waarover je blijft napraten.
Wat gebeurt er met een mens en diens relaties wanneer in de laatste jaren van het leven plotseling functies uitvallen of verstoord raken. Hoe reageer je op je geliefde die op jou hoopt te kunnen rekenen maar je onbeantwoordbare vragen stelt. Welke dilemma's dringen zich dan aan je op en hoe vind je daarin je weg?
Amour is een schitterende en ongelooflijk indringende film waarin met name het toneelspel van Emmanuelle Riva en Jean-Louis Trintignant - beiden in de tachtig - een onvergetelijke indruk achterlaat. Volkomen terecht dat deze film drie Oscarnominaties kreeg (beste film, beste actrice, beste regisseur).
Ga hem zien, deze film, het gaat ergens over en het acteren van Riva en Trintignant is van een onvergetelijk niveau. Deze film kreeg de enige titel die hij verdiende.

Een betweter kan best gelijk hebben

Een interessant artikel in de NRC van 10 januari van de hand van Sweder van Wijnbergen, hoogleraar economie. Een betweter, die Sweder van Wijnbergen. Een man die geen twijfel lijkt te kennen. Maar hij weet natuurlijk wel waar hij het over heeft en het is altijd weer de moeite waard kennis te nemen van zijn standpunten.

SvW legt in dit artikel uit waarom Nederland niet en Duitsland wel moet stimuleren. Anders gezegd, de ingeslagen weg van bezuinigen is naar de mening van SvW voor Nederland de enig juiste. Hij baseert zich op drie argumenten.
In de eerste plaats is Nederland een open economie waar gecorrigeerd voor de effecten van Rotterdam, handel bijna 50% van het nationaal product uitmaakt. Juist omdat wij nauwelijks nog maakindustrie kennen, sorteert een stimuleringsbeleid dus relatief weinig effect.
In de tweede plaats hebben wij momenteel weer een erg hoge schuldpositie, bijna 80% van het nationaal product. Die schuldpositie is zodanig hoog dat er geen ruimte meer is voor extra overheidsinvesteringen.
En in de derde plaats speelt de gezondheid van de bankensector een grote rol. Stimuleringsmaatregelen hebben alleen zin wanneer er in de bancaire wereld een zekere gretigheid bestaat om daarin mee te gaan. De Nederlandse banken hangen echter voornamelijk aan de rem. Denk bijvoorbeeld aan de SNS bank die momenteel duidelijk ondergekapitaliseerd is en behoefte heeft aan overheidssteun (weliswaar van voornamelijk de vastgoedpoot maar zonder die steun kan de bank zelf niet meer functioneren).

Kortom, Duitsland doet er met een dalende schuldratio en een begrotingsoverschot goed aan te stimuleren maar Nederland zou dat juist niet moeten doen. Ik snap de redenatie van SvW goed maar vraag me wel af wat dan zijn oplossing is voor het almaar dalende consumentenvertrouwen en de oplopende werkloosheid in ons land. Ergens ontstaat toch een kantelpunt. Waar en wanneer? Vermoedelijk kunnen we dat alleen maar achteraf beredeneren.

Inkomensmoraal

In de publieke, dus met overheidsgelden, dus met uw en mijn belastingcenten betaalde sector lopen er in Nederland meer dan 2.500 personen rond die meer verdienen dan 130% van het ministerssalaris. Die 130% komt overeen met € 193.000 per jaar. Het gemiddelde salaris voor deze groep mensen bedraagt € 218.000 per jaar. Meer dan 1.900 personen daarvan (meer dan viervijfde) zijn werkzaam in de zorgsector! De overigen acteren in woningbouwcorporaties, omroepen en universiteiten.

Dit zijn onverteerbare cijfers, die heel nauwkeurig aangeven waar het in onze samenleving fout gaat: onze inkomensmoraal. Als deze veelverdieners ieder een ton inleveren, levert dat per jaar tenminste 200 miljoen Euro op. Wanneer de politiek ons steeds zwaardere lasten oplegt omdat de kosten van de zorg niet meer te beheersen zouden zijn, is het niet te verteren dat deze extreem hoge salarissen niet worden aangepakt.

Er is geen verschil tussen een CEO van een ICT-bedrijf, een directeur van een woningbouwcorporatie, een hoogleraar aan een universiteit of een directeur van een zorgaanbieder. Zij hebben allen met elkaar gemeen dat ze voor hun toevallige talent extreem hoog beloond worden.

Ho wacht even, zeggen zij dan, we hebben er toch hard voor gewerkt!? Ja, maar omdat jullie uit de staatsruif eten, moet de rest van het land ook heel hard werken om jullie buitensporig honorarium op te hoesten. Dat wordt gemakshalve voortdurend vergeten. Belastingcenten zijn bedoeld voor gemeenschappelijke voorzieningen waar we niet zonder willen of kunnen.

Maar belastingcenten zijn niet bedoeld voor hobby's van medeburgers, of het nu om religie of teeveevermaak gaat. CEO's dreigen nogal eens zich op te stellen als de bedrijfsmatige variant van Depardieu. U kent mijn standpunt: laat maar gaan. Maar denkt u nou echt dat al die presentatoren, hoogleraren, woningbouwcorporatiedirecteuren en zorgaanbieders collectief in het buitenland aan de slag kunnen? Onzin natuurlijk en zelfs als dat wel het geval zou zijn: laat maar gaan.

Wat wij ons te weinig realiseren is dat een gezonde publieke moraal bestaat bij de gratie van de zelfbeheersing vanuit het gemeenschappelijk gekoesterde belang dat wij solidariteit noemen.

Jeroen Versteeg beledigt zijn eigen personeel

Jeroen Versteeg is een van de topmannen van het ICT-bedrijf Cap Gemini. Die ICT-bedrijven krijgen het steeds moeilijker. De echt grote projecten kunnen ze niet aan - ze maken daar vaak een janboel van - en de opdrachtgevers voor kleinere projecten houden de portemonnee stevig in de kontzak, we verkeren immers in een crisis.
Maar bij Cap Gemini zijn ze er nu uit: de teruglopende omzetten zijn de schuld van de duurder betaalde ICT-ers. En dat zijn steevast de oudere werknemers. Dus gaan ze bij Cap Gemini die oudere werknemers vragen salaris in te leveren. Het gaat daarbij om zeker 400 werknemers en de salariskorting kan oplopen tot meer dan 10%.
Hoe ze dat berekend hebben bij Cap Gemini, dat komen we niet te weten maar ze hebben daar hele dure SAP-software, dus dat zal wel goed zitten. Nou zou je denken dat Cap Gemini die vraag om vrijwillige salarisvermindering koppelt aan werkgelegenheidsgarantie. Dat zou wel zo eerlijk zijn want nog heel recent hebben ze er bij Cap Gemini 400 man weggebonjourd. Maar nee hoor, garantie op werk kan de werkgever niet bieden.
Vervolgens denk je dat die duur betaalde top bij Cap Gemini begint met zelf het goede voorbeeld te geven en minstens 20% van het eigen salaris inlevert. Want als die dure ICT-ers niet kostendekkend op projecten kunnen worden weggezet, moet dat nog veel meer het geval zijn voor de duurbetaalde top. Maar ook hier laten Versteeg c.s. het volledig afweten. Er is geen sprake van dat zij als echte leiders voorgaan in de strijd.

Het luchtballonnetje van Cap Gemini is onsmakelijk en buitengewoon misplaatst. De top blijft zitten en verdienen als voorheen, de duurder betaalde ict-ers moeten tenminste 10% van hun salaris inleveren zonder werkgarantie, dus bij de eerste de beste tegenvaller vliegen zij er alsnog uit. En dat betekent dat die zelf salaris ingeleverd hebbende oudere werknemer terecht komt op een arbeidsmarkt die niet op hem zit te wachten, terwijl ook nog eens de ww lager uitvalt als gevolg van de vrijwillige salarisvermindering en dat alles terwijl de duur van de ww ook nog eens is bekort.

Zouden ze bij Cap Gemini nu echt denken dat die oudere werknemer zo stompzinnig is vrijwillig zijn salaris in te leveren? Ik weet niet hoeveel Jeroen Versteeg verdient, wil het niet weten ook, ik zou er alleen maar kwaad van worden maar zijn houding jegens zijn eigen mensen verdient slechts één kwalificatie: beledigend.

Maurizio Cattelan

De Italiaan Maurizio Cattelan weet met opmerkelijke kunstwerken de gemoederen voortdurend bezig te houden. Sommigen zien hem als kunstenaar, anderen als beroepsprovocateur. Hoe het ook zij, de meeste van zijn werken zetten aan tot denken en leiden bijna altijd tot commotie en consternatie.
Zo ook zijn jongste installatie: een op zijn knieën biddende Hitler die door een ijzeren hekwerk het voormalig joodse getto in Warschau kan zien. Het beeld is alleen van een afstand van achteren te zien.
Het Simon Wiesenthal Centrum heeft al gesproken van "een zinloze provocatie die de nagedachtenis beledigt van de joodse slachtoffers van de nazi's". Dat mag het centrum natuurlijk vinden maar ik beschouw dat toch als een wel heel erg kortzichtige reactie. Ik zie werkelijk niet in hoe dit beeld beledigend zou kunnen zijn, laten we de discussie gebruiken om te bezien of je wellicht ook anders tegen dit beeld aan kunt kijken.
Hitler was niet gelovig en moest niets hebben van de katholieke kerk. Het is niet waarschijnlijk dat hij veel gebeden heeft in zijn leven. Maar hoe vaak niet zijn de ergste misdaden begaan onder vlag en wimpel van een geloof? Hoezeer is de mens niet gewend aan de ergste wandaden uit naam van een geloof of ideologie? Dit beeld vertegenwoordigt in deze zin de schijnheiligheid van de menselijke soort die enerzijds niets anders doet dan zijn wrede natuur volgen om anderzijds te proberen die wrede natuur in overeenstemming te brengen met een min of meer kunstmatige, want bedachte moraal en ethiek.
De knielende en biddende mens kun je daarnaast ook zien als een mens die zijn zonden overdenkt en boete doet. Maar dat beeld laat zich alleen met geweld verenigen met de gedachte aan Hitler, de verpersoonlijking van het kwaad. Hoe het ook zij, de gedachte dringt zich op dat het kwaad zich meestal niet als kwaad laat zien. Op het moment dat we het kwade herkennen, is het al te laat. En wie naar dit beeld kijkt, de moeite neemt er even bij stil te blijven staan, en de moeite neemt zich heel even in de recente geschiedenis te verdiepen, kan zich toch niet beledigd voelen? Ik zou haast zeggen: integendeel en ik hoop binnen niet al te lange tijd een reeds lang geplande reis naar Auschwitz en Warschau te kunnen maken. Ik hoop dit beeld er dan nog steeds aan te treffen.

Foto AP

La bella Italia

Monti, die door Beppe Grillo een faillissementsboekhouder wordt genoemd, wordt de aanvoerder van een coalitie van centrumpartijen bij de komende parlementsverkiezingen, februari aanstaande. In eerste instantie lijkt dat goed nieuws, want hoe men het ook wendt of keert, Monti heeft Italië geen windeieren gebracht. Maar volgens peilingen kan hij slechts rekenen op circa 15% van de stemmen. Dat is evenveel als waarop de nationale joker Berlusconi schijnt te mogen rekenen. En de reeds genoemde Beppe Grillo lijkt af te stevenen op een kiezersgunst van circa 20%.

Grillo is populair bij veel Italianen maar een echt programma heeft zijn beweging niet, behalve dan het verlaten van de Euro(pa) en het terugdringen van corruptie en een beter milieu. Er is geen partij-organisatie, de Grillini overleggen via internet en stemmen ook hun standpunten via het snelle medium op elkaar af. Ik geloof er niet in. Je kunt onmogelijk een kruiwagen met kikkers onder controle houden en het is een kwestie van tijd of ook onder de Grillini dienen zich de graaiers en andere onverlaten aan. Wij hebben daar in ons land ruime ervaring mee.

Ik heb de laatste tijd een aantal interviews met Beppe Grillo gelezen maar tref weinig consistentie in het denken van die man aan. In de Volkskrant van 29 december zegt hij: "We zijn Italianen he?, wij hebben alles uitgevonden. Wij zijn de beste fysici, de beste ingenieurs, de beste wiskundigen, de beste medici, we zijn de besten van de wereld. We wille onze souvereiniteit niet opgeven aan een middelmatige boekhouder zoals Monti". Dat is nou niet bepaald retoriek waar ik een liefhebber van ben.

Als nu ook Bersani met links een stemmenpotentieel van circa 15% heeft, dan koerst Italie dus weer richting roerige tijden met kort bestaande kabinetten van wisselende samenstelling, waarbij politici vooral voor zichzelf zorgen. En Berlusconi zich weer immuniteit kan verschaffen tot ook zijn laatste wandaden zijn verjaard. Wat een raar volk, die Italianen. Ik vind het allemaal best hoor, zolang ze maar van Europa afblijven.

Ardennen

Wij verbleven tijdens de jaarwisseling met vrienden in de Ardennen. De Ardennen zijn het hele jaar door nat. Nat en donker. Nat en donker en zompig. En toch is het er mooi. Je kunt er fantastische wandelingen maken, urenlang, zonder een ander mens tegen te komen. Lekker eten kan er ook. Of van een rotsblok afglibberen om met een pijnlijke knie te eindigen in het koude water van de snelstromende Ourthe.
Ardennen, land van Dutroux, eeuwig natte bossen en de Franstalige medemens, land van de Aisne, de Lesse en de Ourthe. Land ook van de bevers die de lat hoog en forse bomen om weten te leggen. Land van leisteen.

Stemmingendemocratie

In een interessant artikel in de NRC van 4 januari schrijft hoogleraar vergelijkende bestuurskunde (KU Tilburg) Frank Hendriks over de invloed van peilingen op overheidsbeleid, kortweg de stemmingendemocratie genoemd. Dit artikel is mij, voor wat betreft de waarschuwing die ervan uitgaat, uit het hart gegrepen.

Aan de hand van de zorgpremie hebben we gezien wat snelle peilinkjes, een groot ochtendblad en overspannen reagerende journalisten voor elkaar kunnen krijgen: de net gevormde regering biedt haar excuses aan, de beoogde maatregel wordt ingetrokken en er wordt nieuw beleid ontwikkeld.
De vraag is nu hoe we om moeten gaan met dit soort fenomenen. In extreme vorm is het houden van peilingen dus effectiever dan het organiseren van een referendum. Het kost ook minder tijd, energie en geld. Maar zorgelijk vind ik het wel.

Hendriks wijst op Zwitserland en Duitsland als lichtende voorbeelden van overlegdemocratieën die slim om weten te gaan met de stemmingendemocratie. Helaas maakt hij niet duidelijk hoe dat dan in zijn werk gaat.

Het probleem met peilingen is dat zowel de burger als de politicus er gebruik van maakt als het uitkomt. In de kwestie van de zorgpremie bleek overduidelijk dat de beoogde maatregel mank ging aan een ontstellend gebrek aan informatie. Iedereen ging rekenen en er duikelden prompt duizelingwekkende getallen op. Toen het stof was neergedaald en het NIBUD voorrekende dat al die commotie niet op realiteitszin was gebaseerd, was de schade al niet meer te herstellen. Voordien had de regering het hoofd reeds in de schoot gelegd. Wat mij betreft bepaald geen schoolvoorbeeld van een goed functionerende democratie.

Bram is jood, dus Berufsverbot

Bram Moszkowicz mag bij Jeroen Pauw nog eens uit komen leggen hoe hij in vijf jaar tijd is veranderd of juist niet. Het gesprek begint met de tegen hem lopende tuchtzaak. Hem staat een heus "Berufsverbot" te wachten, zegt Bram. Waarop Pauw hem antwoordt dat die kwalificatie toch een connotatie heeft die op deze zaak niet echt van toepassing is. Met een nauwelijks verholen grijns antwoordt Bram dat die connotatie nog niet bij hem opgekomen was. Een sluwe poging van Bram om zijn joods-zijn deze affaire binnen te smokkelen. Wat mij betreft extreem onsmakelijk en ongepast. Hij komt ermee weg.

100 woorden

Rectificatie

Op 25 december schreef ik over de jihad van de paus tegen homoseksualiteit. Nu blijkt dat de paus in zijn gewraakte toespraak het in het geheel niet heeft gehad over homoseksuelen maar gewoon zijn gebruikelijke riedel over het gezin als hoeksteen van de samenleving heeft afgedraaid. Had ik dit geweten, dan zou ik mijn stukje niet hebben gepubliceerd. Wat lastig is, is het gegeven dat ik kennelijk ook eerst na moet gaan of mijn zo gewaardeerde NRC wel een juiste weergave van de feiten biedt. Van die onderzoeksplicht word je natuurlijk nooit ontslagen, maar het gaat wat ver. Waarvan akte.

100 woorden

Is Gerard Depardieu de weg kwijt?

Gerard Depardieu vindt dat hij inmiddels wel genoeg belasting heeft betaald en ging helemaal los toen Hollande zijn rijkentax van 75% aankondigde. Depardieu maakte kenbaar naar België te willen emigreren en zijn Franse paspoort te willen inleveren. Inmiddels heeft hij echter een nieuw reisdoel gevonden: in de NRC van 4 januari 2013 lezen we dat hij graag gebruik maakt van het aanbod van Poetin om Russisch staatsburger te worden. De Russen zullen hem niet lastig vallen met een jalouziebelasting. Ze kennen daar enkel een vlaktax van 13% maar die schijnt nauwelijks geind te worden.
Depardieu, zo vertelt ons de NRC, maakt melding van zijn achting voor Poetin en schrijft in een officieel voorgelezen brief: "Ik verafgood uw geschiedenis, uw schrijvers. Ik verafgood uw cultuur, uw denken. Mijn vader was in zijn tijd communist en luisterde naar radio Moskou. Dat is een deel van mijn cultuur. In Rusland is geen plaats voor kleinigheden, alleen voor grote gevoelens".
Depardieu realiseert zich niet dat zijn vader nog de romantische idealen van het ware communisme koesterde en nastreefde en dat heeft toch echt iets van doen met zware lasten en sterke schouders. Ook heeft Depardieu geen kennis genomen van de mate waarin Poetin zich als een dictator gedraagt en de principes van de democratie interpreteert. Depardieu heeft zich kennelijk ook nog nooit verdiept in Pussy Riot en ik ben benieuwd of hij daar wellicht toch een mening over heeft.
Depardieu stelt dat hij in zijn leven reeds 145 miljoen aan belasting heeft betaald en dat dat wel genoeg is. Zijn vermogen zou nu nog circa 85 miljoen bedragen. Het is natuurlijk niet aan mij om Depardieu voor te schrijven wat hij met zijn centen moet doen. En natuurlijk staat het hem vrij om te gaan en staan waar hij wil. En dat hij een geweldig acteur is, wil ik ook nog graag beamen.
Maar dat hij koketteert met het politieke verleden van zijn vader en vervolgen Poetin een veer in het achterwerk steekt, dat gaat me toch echt te ver. Zoals gezegd, hij moet maar doen wat hij niet laten kan maar mijn bewondering voor hem is inmiddels geheel verdampt. Daar zal hij niet van wakker liggen. By the way, Birgitte Bardot schijnt inmiddels ook naar Rusland te willen emigreren. Het is net als met bankiers die bij een te lage honorering naar hun zin dreigen met vertrek naar het buitenland: la maar gaan!

Hoera! Baudet stapt op bij de NRC

Op 28 december schreef Thierry Baudet zijn laatste column voor de NRC. Dat vervult mij met vreugde. Ook deze laatste column is weer een sterk staaltje van ongenuanceerd conservatief denken. Nu leunt hij zwaar op een andere aartsconservatief, Roger Scruton. Maar die mag van mij wel conservatief zijn, want die is veel ouder. Maar hoe een jong, net afgestudeerd academicus, zo aarstsconservatief kan zijn als Baudet, is mij een raadsel. Ergens is er in zijn opvoeding en opleiding iets goed verkeerd gegaan.
Baudet gaat tekeer tegen wat hij, in navolging van Scruton, oikofobie noemt: afkeer van het eigene. Een afkeer die zich vooral zou uiten in kunst en architectuur en die hij verklaart uit multiculturalisme en Europa. Hij zegt aan het einde van zijn column wel dat hij niet weet hoe hij deze oikofobie moet verklaren maar impliciet heeft hij het antwoord dan al lang gegeven.
Het probleem is dat Baudet nooit geleerd heeft zich een eigen mening te vormen, nooit geleerd heeft na te denken. Had hij zich die vaardigheden wel eigen gemaakt dan had hij begrepen dat je niet alles wat nieuw is mooi hoeft te vinden, hoeft te appreciëren.
Een tv-programma dat je niet bevalt zet je uit, een boek dat je niet bekoort leg je terzijde, aan een schilderij dat je niets doet loop je voorbij, bij een gebouw dat je lelijk vindt versnel je je pas in een andere richting. Natuurlijk, je kunt op zoek gaan naar onderliggende structuren maar doe dat dan op basis van serieus onderzoek. Beperk je dan niet tot een flauw politiek en ideologisch meninkje.
En sluit dan niet je ogen voor het feit dat er wel degelijk nog componisten zijn die tonale muziek creëren, dat er wel degelijk figuratieve schilders zijn, dat er wel degelijk architecten zijn die tot de verbeelding sprekende gebouwen ontwerpen en dat al deze kunstenaars bepaald niet zijn verbannen naar de marge waar de kennelijk heersende elite die erop uit is vooral lieden als Baudet te mishagen zich niet zou vertonen.
Natuurlijk mag Baudet vinden en schrijven wat hij wil, maar zijn geschrijf ontsteeg nimmer het niveau van een studentenblaadje. Jammer dat de door mij zo gewaardeerde NRC hem een podium op hoger niveau bood.