Afspraak is afspraak

De EU landen spraken af dat ze hun statistische berekeningen zouden verbeteren en verfijnen en dat op basis van die verbeterde statistieken navordering van de bijdrage aan de EU zou kunnen volgen met terugwerkende kracht naar 1995. Die navordering zou ook negatief kunnen zijn. Iedereen akkoord.

O, wat maken ze een boel kabaal nu de EU die afspraak effectueert. Al die commotie is windowdressing en Cameron spant de kroon, slaat zelfs met de vuist op tafel. Wat een gehuichel. Iedereen wist dat de navordering er lag, ook Rutte en Cameron. Natuurlijk gaan ze gewoon betalen.

Natuurlijk doet het zeer dat Frankrijk een boel geld terugkrijgt terwijl het met de Italianen de eerste is om zich niet te houden aan EU-afspraken. Opnieuw is een begrotingstekort groter dan 3 procent aangekondigd. Die Fransozen hebben overal lak aan, de minste onder de Europeanen, ik zeg het u.

En je kunt ook wel vraagtekens plaatsen bij de eis van de EU dat de navordering binnen een maand dient te worden voldaan. Tactisch een zwakke zet. Veel pijn had weggenomen kunnen worden door met de betrokken landen heldere afspraken te maken over die navordering. Zoniet de EU. Is dit de hand van Juncker? Dat belooft dan weinig goeds.

Over soort, gemeenschap en basso continuo

Het is zondag vandaag, dag der bezinning in de christelijke wereld. Ik heb eens wat gedachten aan papier toevertrouwd over de zin van het leven. Je ontkomt niet aan zulke gedachten wanneer je in dit tijdsgewricht om je heen kijkt, kranten leest of het nieuws volgt. Je praat met vrienden en je probeert grip te krijgen op vragen als: als we niet geschapen zijn, wat is dan de zin van dit bestaan en: als het alleen maar om het doorgeven van genen gaat, waar maak ik me dan druk om nadat ik me heb voortgeplant? Als dit soort vragen u niet bezighouden, zapt u gewoon verder. Maar als u nieuwsgierig bent en misschien zelfs mee zou willen discussiëren, klik dan eens op de volgende link Over soort, gemeenschap en basso continuo

Deutsche Bank = criminele vereniging

Ik geef het toe, ik heb nog een paar rekeningen te vereffenen met de Deutsche Bank, dus helemaal objectief zal ik wel niet zijn. Maar waarom krijg ik telkens weer dat vervelende gevoel wanneer ik in de krant lees dat de bestuursvoorzitter en een aantal (oud)topmannen van deze bank zijn beschuldigd van pogingen tot fraude, dat de bank in 2013 een boete kreeg van de Europese Commissie wegens fraude met rentetarieven en dat diezelfde boevenbende nu afstevent op een boete van een miljard Euro, opgelegd door de Britse en Amerikaanse toezichthouders, opnieuw in verband met het Libor-schandaal? Ik beweer in deze kolommen al heel lang dat de DB een criminele vereniging is en heb nog nooit een signaal gekregen dat ik het bij het verkeerde eind had.

Denk nu niet dat ik mij enige illusies maak. Ook de bank waar ik nu zaken doe is veroordeeld wegens de Liborfraude en je zou versteld staan wanneer je zou achterhalen in welke louche zaken de top vijftig van de Europese banken verzeild is geraakt. Ik begin er niet aan, je zou er depressief van worden. Wel weet ik zeker dat de bankensector nog lang niet is opgeschoond, het is het grootste kankergezwel in de menselijke samenleving.

Donorregistratie is naastenliefde

In de NRC van 23 oktober een ingezonden stuk van filosoof en schrijver Sebastien Valkenberg die onder verwijzing naar John Stuart Mill met name D'66 - "de kampioen zelfbeschikking" aldus de auteur - verwijt het recht op zelfbeschikking aan haar liberale laars te lappen met het steunen van de automatische donorregistratie.

"Vergeet een keer de post te lezen en je lichaam wordt straks leeggeroofd?" vraagt hij zich ronkend af. Hij voegt er wel meteen aan toe dat het zo'n vaart niet zal lopen maar waarom dan toch zo'n populistische kreet in zijn artikel opgenomen?

De vraag is of we - schatplichtig aan Stuart Mill - kunnen stellen dat actieve donorregistratie strijdig is met het uitgangspunt van zelfbeschikking. Ik waag daar toch enkele kanttekeningen bij te plaatsen.

Wie is overleden heeft geen zelfbeschikking meer en heeft die ook niet meer nodig. En of de zelfbeschikking tijdens het leven zo ver moet gaan dat een individu ook over zijn graf heen mag regeren, waag ik te betwijfelen.

Wat mij verbaast is dat de filosoof Valkenberg wel het zelfbeschikkingsrecht als tegenargument inbrengt - en voor alle duidelijkheid: als er iemand is die dat zelfbeschikkingsrecht claimt, dan ben ik het wel - maar dat hij niet ingaat op de ethische en morele kant van de zaak.

Als je komt te overlijden, kunnen jouw organen het leven van anderen redden. Ik zou niet weten welke andere dan religieuze argumenten ingebracht kunnen worden tegen donorregistratie. Iedereen weet hoe ik over religie denk maar laat helder zijn: wie zich tegenstander van orgaandonatie verklaart, dient daarin gerespecteerd te worden ongeacht de gehanteerde argumentatie.

Wat mij betreft past automatische donorregistratie perfect bij een samenleving die is gebaseerd op het solidariteitsbeginsel. Het zelfbeschikkingsrecht wordt er niet door aangetast, ook al wil Valkenberg ons het tegendeel doen geloven.

En zijn argument dat ons lichaam ons bezit is, snijdt geen hout. Als ik dood ben, is er geen "mij" of "mijn" meer en hoe zou ik als  overledene het bezit van of beschikking over "mijn lichaam" kunnen claimen? Merkwaardig dat Valkenberg zich zo gemakkelijk tot een onzuivere redenatie laat verleiden en zich in plaats daarvan niet afvraagt hoe we medemensen ertoe over kunnen halen om hun na hun dood onnutte lichaam ten goede te laten komen aan hun naasten.

En zo kunnen we in stijl eindigen en ook de gelovigen onder ons uitdagen en dienen: donorregistratie is naastenliefde.

Is de Euro onhoudbaar?

Wie hier vaker komt weet dat ik een hartstochtelijk verdediger ben van de Europese gedachte, inclusief de monetaire unie en dus inclusief de Euro. Maar wie de ontwikkelingen op de voet probeert te volgen, realiseert zich dat optimisme ten aanzien van de Euro niet echt op zijn plaats is.

In de Volkskrant van dit weekend een uitstekend artikel over de spagaat van Klaas Knot, met als ontmoedigende konklusie: "Daaruit volgt dat de Euro hoe dan ook onhoudbaar is". De argumentatie is in het kort als volgt: er wordt in het geheel niets gedaan om de banken in het gareel te houden en met elke maatregel die regeringen treffen om grip op die banken te houden hebben deze er een argument bij om vooral niet al te gretig geld te lenen aan het bedrijfsleven. Kredietverlening aan het bedrijfsleven is onontbeerlijk voor een gezonde economie, daarmee kunnen bedrijven groeien,werkgelegenheid creëren en daarmee kunnen werknemers consumeren.

De ECB koopt leningenpakketten van banken op, opdat de banken zo van hun uitstaande schuldposities verlost worden en meer geld uit kunnen gaan lenen. Het laatste gebeurt niet en de consequentie van het beleid van de ECB is dat die opgekochte schulden uiteindelijk voor rekening van de bij de ECB aangesloten landen komen. Anders gezegd: de belastingbetaler draait er voor op en niet de banken. Met name de Duitser Weidman verzet zich tegen deze strategie van de ECB maar hij lijkt volstrekt alleen te staan. Merkwaardig, omdat de ECB met dit beleid in feite nieuwe zeepbellen creëert door het opkopen van schulden te combineren met het vrijwel afschaffen van rente.

In de praktijk zien we dat burgers helemaal niet meer zijn gaan uitgeven door die ongekend lage rente, omdat hun koopkracht is gedaald, terwijl daarnaast hun spaartegoeden en pensioenen door die lage rente dreigen te verdampen. Het schuldenprobleem van arme landen wordt dus door de lage rente niet opgelost maar juist vergroot. En doordat de rijke landen in het Europese systeem als het ware borg staan voor de arme landen, ontbreekt elke prikkel om de schuldenlast daadwerkelijk in te dammen. We zien juist deze week dat Italië en Frankrijk opnieuw aan de begrotingsregels proberen te sleutelen, een veeg teken! "En nu de ECB staatsobligaties en bankkredieten van zuidelijke landen, inclusief Frankrijk, opkoopt, kunnen die landen een groot deel van hun schulden doorschuiven naar Duitsland, Oostenrijk, Finland en Nederland". Vandaar de konklusie: "de Euro is hoe dan ook niet houdbaar".

In dezelfde krant een uitgebreid interview met Martin Wolf, economisch commentator van de Financial Times. Ook hij stelt vast dat de Euro onhoudbaar is. Ook hij constateert dat de regulering van banken bij verre niet toereikend is. De verhouding tussen uitgeleend kapitaal en eigen vermogen dient van 20 op 1 teruggebracht te worden naar 3 op 1 maar dat gebeurt niet. Ook moeten bankdirecteuren afgeschermd worden van aandeelhouders, die nu veel te veel in te brengen hebben.

Ook stelt hij vast dat de Eurozone sinds 2008 geen economische groei meer heeft gekend en de economische schade van deze crisis is groter dan die van een wereldoorlog. Met een economische groei van 1,5 tot 2% wordt die schade nooit meer ingehaald. Verliescompensatie is pas mogelijk wanneer de economie in de Eurozone gedurende vijf jaar tenminste met 3% groeit! Maar niets wijst erop dat we dat mee gaan maken.

Wolf noemt de Europese politici incompetent terwijl de financiële elite zich schuldig maakte aan wangedrag en gered moesten worden door de overheden. Populisme en tribalisme nemen hand over hand toe in de hele Europese Unie en noodzakelijke maatregelen blijven uit. Welke zijn dan die noodzakelijke maatregelen? Wolf stelt "de inflatie omhoog naar 3 tot 4 procent, belastingen omlaag, afschrijven van de schulden en invoeren van euro-obligaties". Zijn konklusie: de Euro is onhoudbaar en instorting van de monetaire unie is heel waarschijnlijk.

Dit zijn geen vrolijke tijden voor een eurofiel. Ik kan weinig inbrengen tegen de hier verwoorde argumentaties. Er tekenen zich inktzwarte scenario's af.

Over vrijheid van meningsuiting in de strijd tegen jihadisme

In een groot artikel in de NRC van 11 oktober onder de titel Nostalgische idealen zijn er niet alleen bij jihadisten gaat Paul Scheffer in op de achtergronden van een islamitisch kalifaat. Een islamitisch kalifaat is een droom van alle moslims en het ligt in de aard van religies opgesloten dat zij de wereld willen veroveren. Er kan maar één schepper zijn en de waarheid is daarmee absoluut.
De populariteit van IS onder westerse moslims is veel groter dan we gehoopt hadden. Die nostalgie, zegt Scheffer, "toont ons de onzekerheid van nogal wat moslims, die de afstand tussen hun zelfbeeld van een islam als superieure beschaving en de pijnlijke achterstand van de Arabische wereld, niet kunnen verdragen". Ook Abram de Swaan maakte melding van wat hij 'schaamte' onder de moslims noemt en daarbij doelde hij op hetzelfde fenomeen als Scheffer hier aanstipt.

Het door IS gebruikte geweld is een groot probleem voor de wereldgemeenschap die zich geconfronteerd ziet met de dreiging van export van dat geweld naar de westerse samenlevingen, maar datzelfde geweld is ook een probleem voor moslims die enerzijds de idee van een wereldomvattend kalifaat graag ondersteunen maar het geweld van IS niet kunnen accepteren.
Scheffer betoogt dat zelfonderzoek door de moslimgemeenschap van groot belang is en ondersteunt dan ook de oproep van de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb aan moslims om hun verantwoordelijkheid op te pakken. Zo'n zelfonderzoek heeft niets van doen met een schuldbekentenis waar velen om roepen. Maar een openlijke meningsuitwisseling binnen de diverse moslimgemeenschappen hier in het westen is onontbeerlijk in de strijd tegen jihadisme, aldus Scheffer.

Ook wijst hij erop dat het Westen er niet is met het afwijzen van het perverse geweld van IS. Zonder een open dialoog over het falen van de Westerse politiek in het Midden Oosten, zonder een openhartige benadering van de vraag wat per saldo het nuttig effect is geweest van Westers ingrijpen, zal een dialoog met moslimjongeren niet op gang komen. Waarom greep het Westen niet in in Syrië, waarom krijgt Israël al decennia lang alle ruimte om haar annexatiepolitiek uit te voeren, waarom steunde het Westen een staatsgreep in Egypte om een democratisch gekozen president af te zetten, waarom belijdt het Westen de scheiding van kerk en staat maar steunt datzelfde Westen bijna kritiekloos de theocratie Saudi-Arabië? En zo voort.

Anders gezegd, aldus Scheffer, de buitenlandse politiek is van steeds groter belang voor de sociale vrede in eigen land. Enige consistentie tussen de binnenlandse normen en de normen op basis waarvan buitenlandse politiek wordt bedreven is dan toch echt van belang.
Een fundamenteel debat over het westers interventionisme in het Midden Oosten is dus noodzakelijk in de strijd tegen het jihadisme. De vrijheid van meningsuiting is daarbij het allerhoogste goed. Het Westen heeft bij de reacties op de aanslagen in Londen en Madrid aangetoond opgewassen te zijn tegen zulke tragedies van geweld. Scheffer: "De kernopdracht voor overheden en bestuurders is dan ook om trouw te blijven aan de beginselen van de open samenleving; dat is een voorwaarde om deze confrontatie met het jihadisme te winnen".

Ik ben het daar graag en volmondig mee eens. Tegelijkertijd worden we met enorme problemen geconfronteerd. Als islamitische predikers alles mogen zeggen zolang ze maar niet letterlijk oproepen tot geweld, zouden zij vrijelijk hun gang mogen gaan. De goede verstaander die aan het halve woord genoeg heeft kan zo wel heel gemakkelijk geïnspireerd worden. Maar ik erken dat precies op dit punt zich de lakmoesproef van een open en vrije samenleving voltrekt

Een fossiel als kardinaal

De katholieke kerk in beweging? Soms lijkt het erop dat de nieuwe paus, Fransiscus, een nieuwe wind wil laten waaien door het religieus instituut. Maar onze bisschoppen en kardinaal weten wel beter. Dat hertrouwde katholieken na een periode van bezinning toch weer de heilige communie zouden moeten kunnen ontvangen (tot nog toe verbiedt de kerk dat), kunnen de prelaten nog wel door de vingers zien, ofschoon onze nationale katholieke hotemetoot, kardinaal Eijk dat niet ziet gebeuren. Maar dat homoseksuelen recht op een seksueel leven zouden hebben, dat kunnen de officieel tot het celibaat verplichte, maar zich geregeld aan homoseksualiteit en pedofilie te buiten gaande clericalen niet aan.
Kardinaal Eijk: "Er moet natuurlijk ook voor mensen die homoseksueel zijn een goed pastoraat zijn, maar uiteindelijk verkondigen we wel de leer van Christus over homoseksualiteit. Als iemand homoseksueel is, betekent dat onthouding". Punt. En om het nog duidelijker te stellen:"Je moet niet de suggestie wekken dat je de leer van de kerk gaat veranderen, want dat kan niet".

En wij maar hopen dat de moslims ooit eens tot het inzicht komen dat exegese niet alleen belangrijk en wenselijk maar vooral noodzakelijk is om een levensovertuiging op een aanvaardbare wijze uit te kunnen dragen in snel en sterk veranderende tijden en gemeenschappen. Opdat mensen ook van hun hoeders van moraal mee krijgen dat men moderne kwalen niet te lijf moet gaan met prehistorische middeltjes.

Religie is voodoo, uitgevoerd door fossielen. Alleen domme mensen trappen erin.

Yellen bewijst het gelijk van Piketty

In een speech afgelopen vrijdag onder de titel Perspectives on Inequeality and Opportunity fro the Survey of Consumer Finances, uitte Janet Yellen - voorzitter van de Amerikaanse Federal Rserve Board - haar grote zorgen over de snel toenemende ongelijkheid binnen de Amerikaanse samenleving. Die ongelijkheid is met name de laatste decennia exponentieel toegenomen. Uit onderzoek van de Federal Reserve Board zelf blijkt dat het inkomen van de bovenste vijf procent van de Amerikaanse huishoudens tussen 1989 en 2013 met 38% is gestegen, terwijl het inkomen van de onderste 95% slechts met tien procent gemiddeld steeg.

De rijkste 5% van de Amerikaanse huishoudens bezat in 2013 ruim 63% van alle rijkdom (in 1989 was dat nog "slechts" 54%). Het aandeel in de nationale rijkdom van de rest van de Amerikaanse topinkomens bedroeg in 1989 43% maar dat aandeel is in 2013 gedaald naar 36%. Terwijl de onderste helft van de Amerikaanse inkomenspiramide 3% van de nationale welvaart bezat in 1989 en nog slechts 1% in 2013!

Yellen ziet vier potentiële kansen om economische en sociale mobiliteit te verbeteren: middelen die ter beschikking komen van kinderen, hoger en beter onderwijs, business ownership en erfenissen. Maar wanneer ze de huidige situatie waarin de Amerikaanse huishoudens verkeren analyseert, moet ze telkenmale concluderen dat de top van de inkomenspiramide weinig te vrezen heeft terwijl de kansen voor het overgrote deel van de Amerikaanse samenleving significant en vermoedelijk structureel lager tot verwaarloosbaar zijn.
Wie haar hele speech wil lezen, klikt op de volgende link: Speech Janet Yelle Federal Reserve

Inmiddels struikelen economen over elkaar om de statistieken van Piketty in twijfel te trekken maar de speech van Yellen laat ons zien dat zulke economen vermoedelijk hun eigen agenda hebben. Ik wil niet zo ver gaan het in twijfel trekken van de studie van Piketty af te doen als jalousie de metier maar het lijkt er soms wel op. De tabellen bij de lezing van Yellen spreken echter klare taal en we mogen de Federal Reserve Board in deze context toch als een onverdachte bron beschouwen.
Voor wie de tabellen graag wil bestuderen, klik op deze link: Accessible Version of Figures Yellen Speech

Geweld werkt als een boomerang

Amnesty International heeft een rapport gepubliceerd waarin wordt aangetoond dat er in Irak op grote schaal door door de regering gesteunde shi'itische milities soennitische mannen worden ontvoerd en vermoord. Zie hiertoe de volgende link: Amnesty report on killings in Iraq

Deze milities worden gesteund en bewapend door de regering van Haider al-Abadi, u weet wel, de man voor wie Maliki moest wijken. Het zou vooral om wraakoefeningen jegens IS gaan, die nu juist zo machtig konden worden doordat Maliki jarenlang de soennieten achterstelde.

Dus terwijl de halve westerse wereld luchtaanvallen op IS uitvoert en met name de Irakezen en Koerden de grondtroepen moeten leveren (vooralsnog is daarvan echter nauwelijks sprake) om IS daadwerkelijk te kunnen terugdringen, doet die nieuwe Iraakse premier precies datgene wat nooit mocht gebeuren.

Deze gang van zaken bewijst een aantal stellingen:
1. Het bloedvergieten door moslims blijft hoe dan ook doorgaan totdat de soennieten en shi'ieten hun onderlinge conflicten hebben bijgelegd
2. Irakezen deugen niet en zijn vooral heel erg dom
3. IS zal niet worden verslagen
4. De vluchtelingenproblematiek zal in de komende jaren exploderen.

Eigenlijk kun je het bovenstaande rijtje eindeloos uitbreiden, het is allemaal zinloos en ongelooflijk tragisch. Met verbijstering kijk je toe en neem je waar hoe de mens uit naam van zijn vermeende schepper is overgegaan tot eindeloos bloedvergieten en pervers geweld. Omvang, schaal en niveau van dat geweld zijn niet meer in superlatieven uit te drukken.

Onder de vleugels van de dood

In een mistig artikel in de Volkskrant van 11 oktober wil Haro Kraak ons doen geloven dat iedereen kennelijk reden heeft om IS tot monster te maken en hij voert een paar andere journalisten op die melden dat er genuanceerder valt te berichten over deze terreurbeweging. Zijn collega Jan Eikelboom weet te melden dat IS in het door hen veroverde gebied kennelijk aan staats- en gemeenschapsvorming doet: er zijn informatiecentra, er wordt belasting geheven en er zouden zelfs verkeersboetes worden uitgedeeld. Een enkele voorbijganger weet zelfs te melden dat die IS-strijders wel aardige kerels zijn. Alsof daarmee bewezen kan worden geacht dat IS een gemiddelde overheid zou vormen die haar burgers ten dienste staat. Vreemd hoor,zulke nuances maar ik kan er niets mee.

IS geeft zelf een glossy magazine uit, Dabiq, en brengt ook met regelmaat buitengewoon professionele video's uit waaruit je kunt afleiden dat zij en hun handlangers goed geschoold in alle moderne technieken zijn. Ook is iedereen duidelijk dat IS helemaal geen journalisten van de vrije pers nodig heeft, ze verspreiden zelf hun (perverse) boodschappen wel. Een journalist van de vrije pers die uit vrije wil IS-territorium betreedt is suïcidaal, want verzekerd van een gewelddadige dood, het liefst op een professionele video vastgelegd.

In Dabiq geeft IS openlijk toe dat ze vrouwen en kinderen in lijn met de Sharia over hun strijders verdelen. De meeste vrouwen en kinderen zouden zich overigens meteen hebben bekeerd tot de islam, schrijven ze erbij. Hoe valt zoiets nog te nuanceren. We hebben het hier niet over wat er over hen verteld wordt, het gaat hier om iets wat ze zelf vertellen.

Maar Haro Kraak wil ons doen geloven dat de werkelijkheid ingewikkelder is dan het door IS zelf gepropageerde en verheerlijkte geweld en dat bijvoorbeeld de Amerikanen er alle belang bij hebben IS als monsters af te schilderen. Ik wens Haro Kraak veel succes met zijn genuanceerde blik.

Rond John Cantlie lijkt het stil te worden. Er staat nog wel een artikel van zijn hand in Dabiq maar er vindt geen communicatie meer plaats tussen IS en de achterban van Cantlie. Dat contact vond plaats via een speciaal internetkanaal maar is nu verbroken. Gevreesd wordt dat ook John Cantlie zal worden onthoofd. Zelf zegt hij niet bang te zijn voor de dood: "Ik leef al lange tijd onder de vleugels van de dood. Ik ben er niet meer bang voor".

Huiveringwekkend.

Finland en de wet van de remmende voorsprong

De Finnen zijn de weg kwijt nu hun premier, Alexander Stubb, Apple de schuld geeft van de deplorabele toestand van het land van duizend meren. De iPhone heeft Nokia de das om gedaan en de iPad heeft de papierindustrie de genadeslag toegebracht.

Onzin natuurlijk. In beide Calimero-opmerkingen gaat het om bedrijfstakken die leden aan de wet van de remmende voorsprong. Zowel Nokia als de Finse papierindustrie had te laat in de gaten dat de wereld om hen heen veranderde. Wat de papierindustrie overkomt is vergelijkbaar met de wereld van de postbestellers. Ondanks radicaal veranderende condities, zijn er nog steeds expeditiebedrijven die overeind weten te blijven. De Finse papierproducenten, die werkelijk over de hele wereld verspreid zitten, hebben hun bakens niet bijtijds verzet. De malaise voor deze bedrijfstak kondigde zich al meer dan een decennium geleden aan maar anticiperen bleek niet de sterkste eigenschap van de Moelnlyckes en Stora Enso's van deze wereld.

Nokia heeft er helemaal een potje van gemaakt. Jarenlang waren de Finnen absolute marktleider, wereldwijd nota bene. Maar ze zijn links en rechts ingehaald door Apple en de Androids. Samsung onder andere liet zien hoe je de strijd met Apple wel degelijk aan kon gaan. Maar Nokia deed niets, helemaal niets! En werd vervolgens voor een Apple en een ei overgenomen door Microsoft.
Ja, nu moeten de Finnen weer bij nul beginnen, maar dat had niet gehoeven! Geen betere demonstratie van de wet van de remmende voorsprong dan deze Finse voorbeelden.

Een nieuwe richting aan de evolutie?

Ik stel voor de waan van alledag even te verlaten en over onze eigen horizon heen te kijken. Welke toekomst staat de menselijke soort te wachten? Wie gelovig is, heeft het antwoord al want u weet: voor een gelovige mens staat de waarheid aan het begin van de weg, voor een nieuwsgierige mens staat die aan het einde.

We weten dat - ik geef toe: dat duurt nog wel even - de aarde uiteindelijk door de zon zal worden vernietigd en als wij er tegen die tijd niet in geslaagd zijn onze planeet te verlaten zullen wij zonder ook maar één spoor na te laten, in het niets verdwijnen.

Sceptici als Vincent Icke menen dat de mens niets in de ruimte te zoeken heeft maar ik denk daar anders over. We zijn er echter nog niet wanneer we ons een toekomst als Startrek voorstellen. De menselijke soort zal ook na moeten denken of wij met onze huidige fysionomie, gezondheid en cognitieve vermogens voldoende zijn toegerust voor onze toekomst.

De gelovige mens predikt de nederigheid en laat de toekomst over aan de voorzienigheid. Ik behoor niet tot dezulken en heb dientengevolge buitengewoon veel belangstelling voor denkers die zich over deze materie buigen en daarbij de religieuze arena durven te verlaten. Ik heb het over genetische engineering, over verbeteringstechnieken, over de status van het embryo. U begrijpt het al: dit is een terrein vol ethische en morele voetangels en klemmen. Maar alleen al daarom des te belangwekkender.

Dit is overigens geen thema dat van de laatste decennia dateert. Welnee, Thomas Paine maakte zich hier in de 18de eeuw al druk om en beschikte over het denkvermogen om ver over zijn eigen horizon heen te denken. Ik kom daar later uitgebreid op terug.

Bent u ook nieuwsgierig geworden? Kijk dan eens op de volgende link voor een overzicht van het denken over dit fascinerende onderwerp: Een nieuwe richting aan de evolutie?

Paarlen voor de zwijnen

In de Volkskrant van dit weekend een zeer interessant vraaggesprek met Francis Fukuyama, schrijver van het spraakmakende essay "Het einde van de geschiedenis". Niccolò Machiavelli beweerde al dat "veel goeds is begonnen met een misdaad", Carl von Clausewitz stelde dat "oorlog (is) de voortzetting van politiek met andere middelen", Ernst Juenger was een bewonderaar van de klassieke oorlog waarin helden de strijd met elkaar aangingen om een nieuwe orde te creëren en Francis Fukuyama treedt in hun voetsporen door erop te wijzen dat oorlog onmiskenbaar een duidelijke rol speelt in het ontstaan van nieuwe politieke structuren. Veel staatsvorming ging en gaat gepaard aan oorlogsgeweld.

Ook analyseert Fukuyama de rol van de middenklasse in de grote conflicten die wij in onze geschiedenis hebben meegemaakt. De democratie kon in Europa ontstaan doordat de middenklasse meer politieke vrijheden eiste. De Arabische Lente is zo teleurstellend verlopen omdat er in dat deel van de wereld nu juist nauwelijks sprake is van een middenklasse. In potentie zou er in China wellicht een aanzet gegeven kunnen worden voor een nieuwe orde maar optimistisch daarover is Fukuyama niet. De middenklasse in China is nu nog relatief klein, hij schat de omvang daarvan op circa vierhonderd miljoen. De middenklasse is in zijn ogen de avant garde van sociale en politieke veranderingen. Fukuyama betwijfelt echter of in een autoritair systeem als het Chinese een transitie naar democratie en een economie van hogere inkomens kan worden gemaakt.

Verontrustend is zijn volgende constatering: "Wat ik indertijd vooral onderschatte, naast het belang van een sterke staat, is het onafwendbare verval van een politiek systeem dat lang in vrede heeft geleefd, zoals onze liberale democratie". Hij ziet een nauwelijks te stoppen afbraak van de middenklasse in Europa, deels door robotisering en globalisering maar ook doordat er teveel ruimte wordt geboden aan lobbygroepen die, bijvoorbeeld via belastingen, ongelijkheid in de hand werken. Was het niet Piketty die, komend vanuit een andere richting, hetzelfde constateert?

Over het Midden Oosten heeft Fukuyama niet veel fraais te melden: "Religieuze conflicten duren over het algemeen lang en mensen krijgen pas oog voor hun werkelijke, politieke belangen, wanneer ze moe zijn van het vechten. Het moet uitbranden voor ze begrijpen dat het ze geen stap verder brengt. Ik vrees dan ook dat het Midden-Oosten een lange periode van bloedvergieten tegemoet gaat".

Wij zouden er goed aan doen de woorden van Fukuyama ter harte te nemen, zowel hier in Europa als ginds in het Midden-Oosten. Maar ik vrees dat het paarlen voor de zwijnen zijn.

Ik wou dat ik in Zweden woonde...

De nieuwe regering in Zweden is voornemens de Palestijnse staat te erkennen. Daarmee wordt Zweden de eerste EU lidstaat die de Palestijnse staat erkent. Dat is een besluit naar mijn hart. Het heeft geen enkele zin Israël nog enig krediet te gunnen. Lees de rancuneuze en oorlogszuchtige taal van Netanyahu, eerder deze week in de VN.

De meeste andere landen blijven op het standpunt staan dat de Palestijnse staat alleen als resultaat van onderhandelingen kan/mag ontstaan. Maar voor onderhandelen zijn er twee bereidwillige partijen nodig. Israël wil helemaal niet onderhandelen en wil helemaal geen vrede in het Midden Oosten.
Netanyahu heeft slechts één doel en dat is het volledig annexeren van de Westelijke Jordaanoever.

Wij bedrijven in ons polderland vooral Realpolitik en het is helaas ondenkbaar dat een regering in ons land Zweden zou durven volgen. Maar wanneer meer Europese staten het Zweedse voorbeeld wel zouden volgen wordt de bereidheid in Israël tot serieuze onderhandelingen wellicht sterker gestimuleerd dan ooit tevoren.

Kleur bekennen

Youssef Azghari, docent Avans Hogeschool, stelt in de NRC van 2 oktober terecht dat de steun van de Arabische wereld voor de strijd tegen IS wel heel erg mager is. De Arabische Liga heeft zich weliswaar mondeling gedistantieerd van de gewelddadige ideologie van de IS, maar er doen maar vijf landen uit die Liga mee aan de door de VS geïnitieerde gewapende strijd.

Liever dan alle moslims hier in ons land te vragen hun loyaliteit kenbaar te maken, zou de internationale gemeenschap er goed aan doen de internationale moslimgemeenschap te vragen duidelijk kleur te bekennen. Niemand is gebaat bij de intimidatie en constante dreiging met niets ontziend geweld, waar dan ook. Behalve natuurlijk IS, dat bestaat bij de gratie van pervers geweld.

Dat het Westen geen grondtroepen naar de regio stuurt is begrijpelijk. Maar zonder grondtroepen kan de strijd tegen IS niet gewonnen worden. Die grondtroepen dienen geleverd te worden door de Arabische Liga. Daar zouden de VN zich wel eens sterk voor mogen maken.

Intussen wachten we in angstige spanning af wanneer de eerste fanaticus erin slaagt in het Westen dood en verderf te zaaien. Metrostations lijken het meest ideale doelwit voor zulke terroristen. Dat Nederlandse militairen niet meer in uniform reizen lijkt mij een verstandige maatregel (en geen teken van lafheid zoals advocaat Spong stelde) maar als zodanig natuurlijk niet afdoende. Je houdt er terroristen niet mee buiten de deur.

Azghari stelt terecht: "Een toekomst zonder terreur die in naam van de radicale islam wordt gepleegd ligt in handen van moslims zelf". Het past ons niet eerst de individuele moslim aan te spreken, het ligt veel meer voor de hand de islamitische staten en hun organisaties op hun verantwoordelijkheid te wijzen en van hen te eisen dat ze een niet mis te verstane bijdrage leveren aan het creëren van een vreedzame internationale gemeenschap.

Schaamte, wrok en woede

John Cantlie heeft een tweede videoboodschap ingesproken. Kijk op de volgende link: videoboodcshap John Cantlie. Opnieuw valt op dat hij uiterlijk onbewogen de hem voorgelegde tekst uitspreekt. Althans, daar ga ik toch van uit. Ook al ken ik hem niet en weet ik vrijwel niets van zijn achtergrond. Hoe gaat zoiets? Heeft hij onderhandeld met zijn gijzelnemers en heeft hij zijn leven kunnen redden door op deze wijze medewerking te verlenen aan de verspreiding van het IS gedachtegoed? Of kan hij op deze wijze zijn leven alleen maar verlengen? Me dunkt dat er met IS in het geheel niet te onderhandelen valt en men kan zich weinig illusies maken over de waarde van door IS gedane toezeggingen, zo daarvan al sprake zou zijn. Hoe dan ook, voorlopig houd ik het erop dat Cantlie geen boodschappen uitspreekt die aan zijn eigen brein ontsproten zijn.

In een interessant artikel in de NRC van 30 september stelt emeritus hoogleraar sociale wetenschap Abram de Swaan dat de klaarblijkelijke moordzuchtige woede van  de IS vooral is voortgekomen uit een overweldigend gevoel van schaamte. Schaamte voor het onvermogen voor de politieke Arabische en islamitische elites om een rechtvaardige samenleving in te richten en de moslims een gerespecteerde positie in de wereldgemeenschap te bieden. Waarbij dan zij opgemerkt dat de politieke islam het ultieme ideaal van een wereldwijd kalifaat koestert.
Achtereenvolgende regimes kozen voor het socialisme, het panarabisme en het nationalisme maar ze bleven alle even autoritair zonder ook maar het geringste succes. Zonder olie zouden ze het nog geen dag hebben volgehouden. Welnu, aldus de Swaan, de politieke islam staat voor een radicale breuk met dat beschamende verleden.

Daarnaast, aldus de Swaan, speelt een ander proces waarbij de mannelijke superioriteit naar de kroon gestoken wordt door het contingent jonge islamitische vrouwen dat onderwijs genoot en zich langzaam maar zeker een steeds groter wordende plaats op de arbeidsmarkt verwerft. IS is zo'n hyperorthodoxe beweging die "bezeten is van de drang vrouwen en seksualiteit op alle mogelijke manieren te onderdrukken". De Swaan sluit zijn artikel af met de weinig hoop biedende konklusie: "Als IS inderdaad vooral door schaamte, wrok en woede wordt gedreven, zal de moordzuchtige razernij in het huidige stadium van triomf niet snel afnemen. En ook als de oorlog eenmaal een wending neemt en de nederlaag ophanden lijkt, zal die woede niet bedaren. Ook al moeten ze te gronde gaan, de eeuwige vijand zal met hen ten onder gaan. Dat is de mentaliteit van de fanatieke massamoordenaars tot het bittere einde".