Kan de EU overleven

De NRC stelt vast dat de EU piept en kraakt en heeft enkele zegslieden gevraagd of de EU ook kan breken. 2015 was natuurlijk een rampjaar waarin de financiële crisis, de Griekenlandcrisis en de vluchtelingencrisis samen optrokken.

Natuurlijk staat Europa onder druk en dat zal nog wel even duren met de Brexit voor de deur maar daarover straks. Het meest positief over de toekomst van de EU is Adriaan Schout, verbonden aan Clingendael. Hij gaat ervan uit dat de EU in staat zal zijn de gerezen problemen het hoofd te bieden, ook al gaat dat vaak traag of schoksgewijs. De EU laten imploderen brengt onaanvaardbaar hoge kosten met zich mee en waarom zouden lidstaten afstand doen van evidente voordelen van de unie?

Uiteraard heeft Geert Mak gelijk als hij zegt dat er naast de Noord-Zuid tegenstelling als gevolg van het Griekse drama ook een West-Oost tegenstelling is ontstaan ten gevolge van de grote toewstroom van vluchtelingen.

Maar Schout gaat ervan uit dat waar de EU aanvankelijk de zwakte van lidstaten wilde compenseren door meer macht naar zich toe te trekken, er nu een geheel andere beweging ontstaat die ertoe moet leiden dat de lidstaten sterker worden.

De NRC schetst vervolgens een vijftal doemscenario's:

• de Britten stappen uit de EU; het zou een regelrechte ramp zijn met onvoorspelbare gevolgen. Een Brexit betekent wind in de zeilen van populistische nationalisten. Zal de City in Londen blijven of juist niet? Gaan de Britten er niet geweldig spijt van krijgen?
• nieuwe aanslagen zullen het draagvlak voor de EU verder af doen kalven of zullen de Europeanen zich realiseren hoe sterk ze staan als een verenigd Europa?
• wanneer de EU er niet in slaagt de vluchtelingenstroom in te dammen, zal het verzet uit de samenleving van vrijwel alle lidstaten toe gaan nemen. Dit probleem lijkt een tijdbom onder de EU en dat begint met het opheffen van Schengen.
• wat gebeurt er wanneer Poetin zou besluiten zich een deel van de Baltische staten toe te eigenen? Militair is dat voor hem geen enkel probleem. Kan de NAVO dat overleven? Is een aanval op een daadwerkelijk een aanval op allen? De inschatting voorlopig is dat Poetin zich niet tot zulke schanddaden zal laten verleiden.
• de Euro kan hernieuwd onder druk komen te staan wanneer de Grieken er toch niet in slagen hun problemen op te lossen door structurele hervormingen, wanneer de Italianen bezwijken onder hun schuldenlast en wanneer de Fransen het begrotingspact structureel aan hun laars blijven lappen, nu onder het mom van de staatsveiligheid die een hogere prioriteit verdient.

Het blijven zorgelijke tijden voor de Europese Unie. Laten we hopen dat het verstand zegeviert, te beginnen bij de Britten die een geweldige enormiteit zouden begaan, zouden ze kiezen voor een vertrek uit de Unie.