In een uiterst interessant artikel in DeMorgen interviewt Marnix Verplancke de Amerikaanse filosoof Daniel Dennett, die zich al zijn hele werkzame leven bezighoudt met 'bewustzijn'. Dennett stelt vast dat het buitengewoon lastig en ingewikkeld is om een helder begrip te krijgen van wat bewustzijn nu precies is. Hij is er van overtuigd dat bewustzijn een zaak is van biologische (via onze genen) en culturele (via memen) evolutie. Het begrip 'memen' is ontwikkeld door Richard Dawkins en heeft betrekking op culturele concepten die onze geest zijn binnengedrongen en daar stand proberen te houden.
Er is, aldus Dennett, feitelijk geen verschil tussen genen en memen. In beide gevallen betreft het informatie en dat is het centrale begrip in de discussie over 'bewustzijn'. Genen zijn niet gemaakt van DNA, DNA is slechts het medium waarin onze erfelijke informatie wordt overgebracht en bewaard. Ook memen zijn informatie en de menselijke cultuur bestaat uit winnende memencombinaties, net zoals de biosfeer bestaat uit winnende genencombinaties. Dat is precies wat Dawkins bedoelde met het zelfzuchtige gen.
Het bewustzijn is nog maar heel erg jong, pas een paar honderdduizend jaar. En tot nog toe moeten we vaststellen dat dat bewustzijn tamelijk zelfdestructief lijkt te zijn. Bewustzijn is geen logische stap in de evolutie. Onze opslagcapaciteit om informatie te bewaren is niet oneindig. Vergelijk ns maar met een wetenschappelijk artikel van bijvoorbeeld CERN, dat is geschreven door meer dan honderd auteurs. Welnu, geen van hen begrijpt het artikel volledig, aldus Dennett. Onze technologie heeft het mogelijk gemaakt dat dergelijke, uit meerdere mensen bestaande kennisorganen ontstaan die een begripsniveau halen dat voor een enkeling onmogelijk is. Ook daartoe kan evolutie leiden.
Dennett gelooft niet dat er ooit een bewuste AI-machine komt (Kunstmatige Intelligentie) die zelf denkt en beslissingen neemt. We moeten juist vermijden dat robots op mensen lijken en we moeten voorkomen dat mensen in de verleiding komen te gaan denken dat ze met een bestaand levend wezen contact hebben als ze een robot in hun dagelijks leven gebruiken. Het idee dat robots ons tot slaaf zouden kunnen maken vindt Dennett een belachelijk idee. Veel grote gevaar is volgens hem onze afhankelijkheid van moderne technologie. Als internet in elkaar stort zou de paniek die daaruit voortvloeit ons terug kunnen katapulteren naar het stenen tijdperk. Dat vindt hij pas echt zorgelijk.
3 opmerkingen:
Een echte filosofen baard. Interessante ideeën! Het boek is vorige maand verschenen zie ik. Wat kunstmatige intelligentie aangaat: wat als er op enig moment biochemische computers of met computereenheden uitgeruste biologische wezens, gedigitaliseerde biologische leefwerelden, worden ontworpen en gecreëerd? Hoe zou dat zich gaandeweg verhouden tot mens en mensheid? En memen... Dat blijft een fascinerend onderwerp. Het boek zal ik de komende maand inkijken bij mijn plaatselijke boekhandel, boekwinkel Donner aan de Coolsingel te Rotterdam.
Interessant trouwens om te vernemen dat Dennet voortbouwt op een aantal concepten van Dawkins of die deels combineert met zijn eigen denkbeelden. Gemeenschappelijke noemer: neodarwinisme? Dennets afweegpunten bij darwinisme staan onder andere aangegeven in zijn werk Darwins gevaarlijke idee (Uitgeverij Olympus, 2006).
Dennett is idd een interessant denker. Of hij gelijk heeft wat betreft de potentiële dreiging die AI met zich mee kan brengen ben ik wat minder optimistisch gestemd. Volgens mij zijn er wel degelijk grote risico's, denk maar aan killer robots. Hawking en de zijnen waarschuwen hier volgens mij terecht voor.
Opmerkelijk vind ik het advies van Dennett om robots niet op mensen te laten lijken terwijl de industrie natuurlijk juist dáár mee bezig is. Zoals kinderen een (onafscheidelijk) knuffeldier hebben lijkt de bejaarde van de toekomst een knuffelrobot te krijgen. De cirkel is dan rond, alleen is aaibaar dan hightech geworden.
Een reactie posten