Wijde blik

Er zaten van meet af aan nogal wat weeffouten in de EU. Er was geen politieke unie, begrotingsdiscipline werd alleen maar met de mond beleden en de banken hadden wel een gezamenlijke munt maar konden ongehinderd door wet of regel naar eigen goeddunken handelen. Geen toezicht, geen toetsingscriteria voor hulp in noodgevallen enzovoort. Elk nadenkend mens snapt dat een bankenunie (een reglement voor het handelen van álle banken in de muntunie) onvermijdelijk is wanneer meerdere landen een gezamenlijke munt voeren.
Onze Jan Kees de Jager snapt dat echter niet, hij piekert er niet over om de problemen van anderen op zijn schouders te nemen en bovendien, zegt hij, betekent zo'n bankenunie dat daarmee de prikkel tot beter presteren verdwijnt. Ook dat is weer zo'n typisch staaltje van wel samen in een boot zitten maar niet willen afspreken wanneer er aan de riemen getrokken wordt.
Europa heeft alleen kans van slagen wanneer er aan enkele cruciale voorwaarden voldaan wordt en een daarvan is internationale solidariteit. Bovendien vertelt de Jager niet het hele verhaal aan zijn electoraat: een bankenunie doet beslist veel meer dan alleen maar bij je buurman aankloppen als je zelf problemen hebt veroorzaakt; zo schrijft een bankenunie voor hoeveel eigen vermogen een bank moet hebben tegenover vreemd kapitaal waarmee allerlei spannende dingen worden gedaan, eigen vermogen om juist te voorkómen dat een bank in de problemen geraakt.

Afin, de andere voorwaarden voor een succesvolle Eurozone zijn natuurlijk de politieke unie en de Eurobonds. Maar de allerbelangrijkste is wel het Europees Parlement. Tot nog toe worden de belangrijkste 'politieke' besluiten genomen door de gezamenlijke regeringsleiders. De rol van het Europees Parlement is vooralsnog beschamend klein en dat moet echt veranderen. Natuurlijk moeten regeringsleiders de weg wijzen maar kijk eens achterom en zie hoe besluiteloosheid hoogtij viert omdat die regeringsleiders hun thuismarkt nu eenmaal moeten bedienen, ze willen per slot herverkozen worden.

Mensen houden niet van regeringen maar we hebben de democratie nu eenmaal uitgevonden omdat samenlevingen nu eenmaal ordentelijk georganiseerd moeten worden en op een vreedzame manier met andere samenlevingen moeten samenwerken. Doe we dat niet, dan wordt het een rommeltje. Maar denkt u nu echt dat het wat uitmaakt wanneer je geconfronteerd wordt met regelgeving uit Brussel in plaats van uit Den Haag? Natuurlijk niet, tenminste, zolang de nationale cultuur maar in tact kan blijven. Die hoeft ook helemaal niet te sneuvelen, ook al zijn er politici - vooral de populisten - die dát willen doen geloven. Maar waar we tot nog toe op nationaal niveau bereid moesten zijn tot inschikken en samenwerken (de ontzuiling bijvoorbeeld) zullen we dat nu langzaam maar zeker op Europees niveau moeten doen.

Europa betekent "wijde blik", wist u dat? Da's geen pretje voor enge nationalisten die genoegen nemen met een nationale machtsbasis waar ze hun leugens kunnen verspreiden. Kom op mensen, word wakker, leg die koudwatervrees van je af en keer je naar buiten. Alleen nieuwe horizonten bieden nieuwe kansen.