Timothy Snyder luidt de alarmklok

De Amerikaanse historicus Timothy Snyder, bekend van standaardwerken als Bloedlanden en Zwarte Aarde, publiceerde een lijst met twintig lessen uit de twintigste eeuw, lessen die de Europeanen hebben of hadden kunnen leren van hun eigen geschiedenis, van die periodes waarin democratie overging in fascisme, nazisme of communisme. Ik heb deze lessen voor u vertaald, Maar kijk ook eens naar het volgende college Timothy Snyder What can European history teach us about Trump's America?

Het is natuurlijk buitengewoon verontrustend wanneer een erudiet wetenschapper als Timothy Snyder het nodig acht zijn omgeving te herinneren aan zwarte periodes uit de westerse geschiedenis. In zijn laatste boek Zwarte Aarde onderzoekt hij de ontstaansgeschiedenis van de Holocaust en hij stelt vast dat de mensheid daar nog steeds geen lering uit heeft getrokken. In het laatste hoofdstuk van dit werk trekt hij lijnen uit het verleden door naar het heden en hij toont aan dat het een misvatting is te denken dat gebeurtenissen uit het verleden tot dat verleden beperkt blijven. Als we niet opletten worden we slachtoffer van exact dezelfde mechanismes als een eeuw geleden. Daarom is het zo belangrijk te leren van dat, van ons verleden en voortdurend waakzaam te blijven. Niets herhaalt zich zo eenvoudig als door de mens veroorzaakte rampspoed.

Is Snyder een zwartkijker, doemscenarist en aartspessimist? Zeker zullen velen hem daarvan beschuldigen. Persoonlijk vrees ik dat het ondenkbare veel dichter bij ons is dan we ons realiseren. En natuurlijk is de opkomst van Trump medebepalend voor de door Snyder geschetste urgentie. Maar vergis u niet, ook hier staan ons soortgelijke taferelen te wachten. Ook hier staat een politicus die alleen maar bezig is geweest om bevolkingsgroepen tegen elkaar uit te spelen, die het volk opzweept om zich te verzetten tegen de rechterlijke macht, die het parlement een nepparlement noemt, die bezweert dat het volk zich zal herinneren wie aan de goede kant van de geschiedenis stond, klaar om minister-president te worden. Wordt hij ook uw minister-president? Zeker niet de mijne! En dat is het grote verschil: nog nooit heb ik op een partij als de VVD gestemd maar Rutte was wel de minister-president van dit land, ook de mijne. Ik kon en kan daar mee leven, zoals ik ook met zijn voorgangers kon leven. Enfin, genoeg persoonlijke overpeinzingen. Hier zijn de lessen van  Timothy Snyder:

1. Laat je niet verleiden tot gehoorzaamheid op voorhand of vooraf want een dergelijke instemming versnelt onvrijheid.
2. Verdedig instituties, zij kunnen zichzelf niet verdedigen en vallen om als dominostenen wanneer ze niet door de burger gesteund worden. Volg dus de gerechtshoven of de media en spreek alleen van ‘onze instituties’ als je bereid bent ook namens hen op te treden.
3. Herinner (aan) beroepsethiek. Als leiders van een staat een slecht voorbeeld geven is het des te belangrijker vast te houden aan de juiste handelswijze. Rechters en advocaten zijn onontbeerlijk.
4. Let op specifieke woorden, bijvoorbeeld terrorisme en extremisme, als je naar politici luistert. Wees achterdochtig als je patriottisch taalgebruik hoort en pas op als je de termen ‘uitzondering;  en ‘noodsituatie’ hoort.
5. Blijf kalm wanneer het ondenkbare toch gebeurt en realiseer je je dat de machthebbers hun plannen klaar hebben liggen om in zulke gevallen hun machtsbasis te consolideren en versterken. Juist zulke voorvallen worden vaak aangegrepen om de machtsbalans te verstoren, oppositiepartijen te verbieden enzovoort.
6. Koester je taal en spreek niet de woorden die je iedereen ziet gebruiken op internet. Verban je difgitale speeltjes uit je slaapkamer en lees eens een boek, bij voorbeeld van Vaclav havel, George orwell, Albert Camus of Hannah Arendt.
7. Treed op, laat je zien, ook al is het vaak makkelijker anderen te volgen. Zonder dat ongemakkelijk gevoel bestaat er geen vrijheid. Zodra je een voorbeeld stelt, zul je zien dat anderen bereid zijn je daarin te volgen.
8. Geloof in waarheid. Wie feiten vaarwel zegt, zegt de vrijheid vaarwel. Als niets meer waar is, kan niemand nog de macht bekritiseren. Als niets waar is, is alles toneel. De grootste portemonnee betaalt het meest verblindende licht.
9. Onderzoek. Zoek zelf uit hoe zaken in elkaar steken. Lees ook eens uitgebreidere artikelen. Subsidieer onderzoeksjournalistiek door een abonnement te nemen op in druk verschenen media. Bedenk dat een deel van wat je op je scherm ziet, bedoeld is om je te schaden. Leer van sites die buitenlandse propaganda onderzoeken en aan de kaak stellen.
10. Bedrjjf lijfelijke politiek. Ga naar buiten en breng jezelf op onbekende plaatsen met onbekende mensen. Maak nieuwe vrienden en trek met hen samen op. 
11. Maak oogcontact en wissel ditjes en datjes uit. Zo blijf je in contact met je omgeving en kun je onnodige sociale barrières slechten, zo krijg je een gevoel voor wie je wel en wie je niet kunt vertrouwen. Als we een cultuur van aanklacht en aangifte betreden, willen we toch graag weten hoe het psychologisch landschap van het dagelijks leven eruit ziet.
12. Neem verantwoordelijkheid voor hoe de wereld eruit ziet. Wees opmerkzaam als het gaat om swastika’s en andere tekenen van haat. Kijk niet weg en wen er niet aan. Verwijder zulke signalen zelf en geef anderen het juiste voorbeeld.
13. Maak het de een-partij-staat moeilijk. Zulke partijen waren ooit eens normale partijen die een historische gebeurtenis misbruikten om politiek handelen van hun rivalen onmogelijk te maken. Stem overal en altijd.
14. Doneer aan goede doelen als u kunt, bij voorkeur door automatische incasso. Daarmee geeft u uitdrukking aan uw wil iets goeds voor anderen te doen en ondersteunt u de vrije burgersamenleving.
15. Leid een privé leven. Kwaadwillende heersers zullen misbruik maken van wat zij van u weten. Let daarop als u en computer gebruikt. En bedenk dat u met iedere e-mail iets in de lucht schrijft. Gebruik alternatieve vormen van internet of vermijd het gebruik van internet eens wat vaker. Los wettelijke problemen op. Een autoritaire samenleving is een chanterende staat die op zoek is naar alles waarop zij jou kan pakken.
16. Leer van anderen in andere landen. Maak ook buitenlandse vrienden en onderhoud zulke vriendschappen. Wat we nu zien gebeuren is een algemene trend en niet één land zal daarvoor een oplossing vinden op eigen kracht. Zorg hoe dan ook dat u een paspoort of geldig reisdocument heeft.
17. Pas op voor paramilitairen. Als mannen met geweren die zich altijd als tegenstanders van de stat manifesteerden uniformen gaan dragen en foto’s van hun leider, dan is het einde nabij. Als paramilitairen zich mengen met de gewone politie en militairen, dan is het spel over.
18. Denk goed na wanneer je onverhoopt toch bewapend moet worden. Realiseer je dat in het verleden veel mensen zich hebben laten verleiden tot irrationeel gedrag in zulke situaties. Wees bereid ‘nee’ te zeggen.
19. Wees zo moedig als je maar op kunt brengen. Als niemand van ons bereid is voor de vrijheid te sterven, dan zullen we allemaal in onvrijheid sterven.
20. Wees een patriot. De aankomende president is dat niet. Geef een goed voorbeeld van wat America nodig heeft voor haar toekomstige generaties. Dat zullen zij nodig hebben.

Voor de originele tekst zie: https://www.facebook.com/timothy.david.snyder/posts/1206636702716110