Een interessant interview in het FD met Ian Kershaw, een Brits historicus die ik vooral ken van de tweedelige biografie van Adolf Hitler en een even indrukwekkend Tot de laatste man. Hij publiceerde onlangs een nieuwe studie onder de titel Een naoorlogse achtbaan, waarin hij de ontwikkelingen in Europa vanaf 1945 onder de loep neemt.
Het interview in het FD heeft de Brexit als thema. Kershaw geeft aan dat een nieuw referendum over de Brexit niet ondenkbaar maar hoogst onwaarschijnlijk is. Bovendien, zo zegt hij, moet men zich afvragen wat men denkt te bereiken met een tweede referendum. De Britse bevolking is als voorheen verdeeld. Stel dat bij een tweede referendum de LEAVE-zijde zou winnen, dan nog blijft de helft van de bevolking tegen het lidmaatschap van de EU. Een nieuw referendum is dan ook geen recept voor eenheid in het VK, aldus Kershaw.
Hij stelt vast dat mensen niet rationeel tot een standpunt komen. Het mag voor de Britse economie veel verstandiger zijn binnen de EU te blijven, de Britten zijn nooit onder de indruk geweest van dat argument. En ze volgen liever politici die hen beloven dat ze weer baas in eigen land zullen worden, ook al is die belofte een onzinnige en bovendien vooral ondersteund met heel veel nepnieuws.
Op de vraag of de EU het VK niet zal missen antwoordt Kershaw dat Groot-Brittannië een goed tegenwicht tegen de Frans-Duitse as bood. Maar Europa worstelt met de toenemende invloed van populisten, Merkel heeft haar afscheid aangekondigd en de populariteit van Macron daalt in eigen land. Hoe zwaar zal die Frans-Duitse as nog wegen in de komende decennia? Kershaw: Europa zal wel blijven doormodderen maar van fundamentele veranderingen zal het niet komen. Ook maakt hij zich zorgen over de reractie uit Brussel op de Italiaanse begroting: van dit conflict profiteren alleen de nationalisten en populisten in Italië.
Op twee niveaus zien we lastige dilemma's: de Britse bevolking is ernstig en diep verdeeld over de Brexit. Afzien van een tweede referendum betekent dat de helft van de bevolking lijdzaam moet toezien hoe het VK een uiterst onzekere en angstige toekomst tegemoet gaat. Niet geheel toevallig gaat het hier wel om de minst luidruchtige helft van de bevolking. Ik wil maar zeggen: geen tweede referendum is net zo dubieus als wel een tweede referendum. Nu wordt ervoor gekozen de meest luidruchtige helft van de bevolking haar zin te geven.
Het tweede dilemma betreft Italië. Kershaw heeft gelijk: van de huidige controverse zullen alleen de nationalisten en populisten profiteren. Maar de EU kan zich toch niet veroorloven de Italiaanse populisten zomaar hun zin te geven? Wat stelt die Europese solidariteit dan überhaupt nog voor? We hebben gezien dat sommige Italiaanse media met een voice-over een interview met Dijsselbloem regelrecht verkrachten tot een schoolvoorbeeld van nepnieuws. Hoewel deze vorm van nieuws creëren ronduit kwaadaardig genoemd moet worden. Dat is de manier waarop populisten strijden. Zij zijn absoluut niet in waarheid geïnteresseerd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten