zondag 20 maart 2022

Over meritocratie

 

Een uitgebreid interview in de Volkskrant met Adrian Wooldridge, een befaamde Britse journalist over zijn favoriete onderwerp: de meritocratie. Het systeem waarin iemands talent en werklust bepalend zijn, niet afkomst, ras of rijkdom. Voor Wooldridge is de meritocratie de minst slechte manier om tot een eerlijke samenleving te komen. Een bestuurlijke elite zou de natie moeten leiden en besturen. De minder bedeelden worden in zo'n systeem al snel afhankelijk van filantropie.  Wooldridge zet zich daarbij af tegen het socialisme dat in zijn visie alleen maar pleit voor gelijkheid terwijl die gelijkheid nimmer of nooit gerealiseerd zal worden. Het idee van een meritocratie is afkomstig van Plato.


Ik vind het merkwaardig dat deze exponent van het Britse establishment in zijn lange leven niet veel verder is gekomen dan een karikatuur van het socialisme en niets beter wist te bedenken dan een oud idee zoals de meritocratie weer eens af te stoffen. "Een les van de Brexit is dat we de scheve verhoudngen in dit land gelijk moeten trekken. Dat is ook het streven van Boris Johnson", dixit Wooldridge. Je moet maar durven. De Engelse samenleving is tot de grond toe afgebroken door Margaret Thatcher. Haar lijfspreuk: "There is no such thing as society". Welke elite was er om haar een halt toe te roepen?

We zien bijna overal bestuurlijke elites uit lange tradities, waar het begrip 'solidariteit' volledig is uitgehold, waar men blind achter het grootkapitaal aanholt en waar men zich niets gelegen wenst te laten liggen aan de have nots. Nee, beste Adrian, mensen zijn niet gelijk, ze zijn gelijkwaardig en dat is meer dan een semantisch verschil. Ik ga liever te rade bij good old Churchill die ons voorhield dat de "democratie de slechtste staatsvorm is, op al die andere vormen na die van tijd tot tijd zijn geprobeerd."

Voor mij is een beroep op een meritocratie niets anders dan de roep om een sterke man, een verlicht despoot of iets dergelijks, Orban en de zijnen reppen dan van een illiberale democratie, dat is nagenoeg hetzelfde. De vertegenwoordigende democratie plaatst ons voor forse uitdagingen maar we moeten die bestuursvorm tot het uiterste verdedigen, dat vraagt talent, moed, overtuigingskracht en doorzettingsvermogen. We laten Plato beter met rust.

Geen opmerkingen: