De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg heeft een advies uitgebracht om gezond gedrag te belonen via de zorgpremie. Nu lijkt het mij op zich een goede zaak wanneer patiënten en zorgverleners zich bewust worden van de kosten van gezondheidszorg. En dat geldt dan niet alleen voor patiënten die zorg vragen of zeggen nodig te hebben maar ook voor bestuurders die hoge inkomens en forse bonussen zeggen te verdienen.
Maar het advies van de Raad betekent wel een eerste stap op weg naar het afscheid van de essentie van ons zorgsysteem: de solidariteit. Dat past probleemloos binnen de contouren van het ik-tijdperk waarin we nu al zo lang verkeren. De mondige assertieve burger die bij het claimen van talloze rechten vergeten is dat naast ieder recht ook een plicht staat.
Gezond gedrag kun je belonen als ware je lichaam een auto: de no-claimkorting. En het is allemaal heel eenvoudig, zegt de Raad. Je kunt conditietesten uitvoeren en preventiemaatregelen nemen. Niks mis met preventiemaatregelen hoor en je zou zelfs nog tegen een longpatiënt kunnen zeggen: die nieuwe long krijg je alleen als je stopt met roken.
Maar daar houdt het wel zo'n beetje mee op, althans wat mij betreft. Moeten we straks collectief gaan ochtendgymen en bij geaccrediteerde ondernemingen fitness gaan doen om in aanmerking te komen voor een premiekorting? Vergeet het maar, als burger ben je ook in zo'n systeem altijd duurder uit. Een beetje minder premie maar de fitnesskosten worden verplicht en ze rijzen de pan uit door de marktwerking die er ongetwijfeld op los wordt gelaten.
Maar wat natuurlijk belangrijker is, is het volgende. Rokers en drinkers leven korter, ze gaan eerder dood. Dat is de consequentie van hun gedrag en niemand kan nog met droge ogen verklaren daar geen weet van te hebben. De meeste zorgkosten worden echter gemaakt in de laatste levensjaren van de mens. De rokers en drinker doen dus niet anders dan hun burgerplicht door eerder te overlijden. Het is dan niet redelijk hen ook nog eens een extra premie op te leggen.
Maar wat natuurlijk véél belangrijker is, is het volgende. Het menselijk lichaam is geen machine die met een auto kan worden vergeleken. Men kan (relatief) minder gezond leven door te roken en/of te drinken maar dat betekent nog niet dat een beroep op de zorg alleen door het gedrag wordt bepaald. De moderne burger heeft nogal wat hinder van omgevingsfactoren waar hij totaal geen invloed op uit kan oefenen: waterverontreiniging, luchtverontreiniging, milieuschade anderszins enzovoorts. Stevig roken maar overlijden aan fijnstof uit de lucht die we inademen en dan toch de premie verzwaren? Mij lijkt dat onwenselijk en tot onoverkomelijke problemen in de bewijslast te leiden.
Maar wat natuurlijk nóg veel belangrijker is, is het volgende. We maken een kapitale fout wanneer we de solidariteitsgedachte uit ons verzekeringsstelsel bannen. Het is al beroerd gesteld met de publieke moraal en nu dreigen we er helemaal een ikke-ikke-en-de-rest-kan-stikke-bedoening van te maken. Gedragsverandering moet, dat lijdt geen twijfel. Maar niet door gewenst gedrag af te dwingen met een Euroteken. Want het zijn dan opnieuw de laagstbetaalden die de rekening gepresenteerd krijgen. Dat kan een boel mensen een goed gevoel opleveren maar het maakt onze publieke moraal niet beter. Het beschavingspeil zal integendeel alleen maar afnemen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten