In een interessant artikel in de NRC van 24 februari stelt Gideon Rachman - columnist van de Financial Times - dat Boris Johnson is gezakt voor de Churchilltest door zich te profileren als voorstander van de Brexit. Churchill was voor de Tweede Wereldoorlog niet bepaald een liefhebber van Europa maar nadat de storm der bruinhemden tot stilstand was gebracht, koos hij een totaal andere positie, sterk ten faveure van een verenigd Europa. Hij sprak zelfs van de Verenigde Staten van Europa.
Nigel Farage verklaarde - gevraagd of Boris Johnson het gedachtegoed van Churchill niet verkwanselde - het volstrekt irrelevant te vinden welke geluiden er uit de gevestigde partijen kwamen. Het enige wat telt in zijn ogen is het realiseren van de Brexit. And by the way, zei hij op de van hem bekende welbespraakte manier: "Churchill never intended to be part of that united Europe in the first place". Ik dacht, wat nu? Staat Farage hier te liegen of heeft Rachman de geschiedenis niet goed bestudeerd?
Tijd om eens te gaan kijken wat Churchill nu precies heeft gezegd, toen in 1946 voor een gehoor aan de universiteit van Zurich. Klik voor de volledige tekst van zijn lezing op deze link: Winston Churchill on the United States of Europe. In die overigens prachtige lezing houdt Churchill een gloedvol betoog over de noodzaak van een federatief Europa waarbij hij het liefste zag dat Frankrijk en Duitsland samen de leiding zouden nemen.
Opmerkelijk natuurlijk dat Churchill zo snel na het nazidrama Duitsland al weer terug wilde brengen in de beschaafde wereld. Maar hij had natuurlijk groot gelijk en in deze bewoordingen toonde hij zich een groot staatsman die voorzag wat Europa te wachten stond. Als niet alle Europese staten bereid waren zich nu al te voegen in een groter verband, dan moest er maar een kopgroep van welwillende staten komen, aldus Churchill, zolang Frankrijk en Duitsland maar samen de leiding namen.
Maar nu komt de allerlaatste zin van zijn lezing, waarin Churchill heel duidelijk maakt waar precies in zijn ogen Groot Brittannie stond: "Great Brittain, The British Commonwealth of Nations, mighty America - and, I trust, Soviet Russia, for then indeed all would be well - must be the friends and sponsors of the new Europe and must champion its right to live. Therefore I say to you "Let Europe arise"".
Farage heeft dus gelijk, ik kan het niet ontkennen. Maar wat Churchill niet voorzag, is dat the Commonwealth geen lang leven meer beschoren was en dat het gauw voorbij zou zijn met de Britse glorie: Brittannia rules no waves no more.
En dat is - althans wat mij betreft - de cruciale fout die lieden als Farage en Johnson maken: het is populair om nu dat populistische en isolationistische standpunt in te nemen maar het is een kapitale vergissing om het Europese project onderuit te schoffelen. Ik vrees dat de Brexit onvermijdelijk is geworden. Engeland is niet de enige natie die niet meer mee wil werken aan een verenigd Europa. Aan alle kanten haken lidstaten af. Zij willen wel de lusten, niet de lasten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten